Hoe de Efteling aan het Markiezenhof uitgeleende antieke kermis-items kwijtraakte

Verzamelaars van museumstukken en kermis-items ontdekten de afgelopen dagen een bijzonder item op veilingsite Catawiki. Een particuliere verkoper uit het Utrechtse dorpje Zijderveld biedt er een ornament aan uit de vroegere kermiscollectie van het Markiezenhof. Of het deel uitmaakt van een ooit door de Efteling in bruikleen gegeven collectie, is niet zeker maar wordt door het museum allesbehalve uitgesloten. Het blijkt lang niet het enige deel van die verzameling te zijn dat door interne fouten is verdwenen.

Het betreffende item is een antiek kermisornament van hout en stelt een draak voor. Bij wat voor attractie het ooit is gebruikt, is niet duidelijk. Wel staat het nummer dat het Markiezenhof ooit om administratieve redenen gaf aan het item, er nog op. Helaas heeft dat niet bepaald geholpen, de herkomst ervan is niet zeker en hoe een museumstuk in particuliere handen kwam ook niet.

Meerdere kermispanelen verkocht

Het is geen op zich staand verhaal. Gertjan Huismans, raadslid namens zijn partij Punt en voorheen directeur van het Facilitair Bedrijf (FB) vertelt hoe meerdere antieke kermispanelen ooit gewoon werden verkocht, die achteraf eveneens eigendom bleken van het Kaatsheuvelse themapark.

Wegens ruimtegebrek was door het Markiezenhof gevraagd aan het FB of de panelen daar opgeslagen kon worden en dat gebeurde ook. Ze hebben zelfs meerdere verhuizen meegemaakt, onder de hoede van deze vrijwilligersorganisatie. Toch bleven ze ook daar een sta-in-de-weg en werd overeengekomen dat ze verkocht mochten worden. Pas achteraf bleek het om bezittingen van de Efteling te gaan, die het museum mocht lenen vanwege de kermisexpositie. Het was de eerste keer dat iemand met hangende pootjes daarheen kon om te melden dat er iets behoorlijk mis was gegaan. Ze zijn verkocht aan iemand uit Amsterdam en nooit meer geretourneerd, voor zover bekend.

Vrouwenfiguren

Huismans vertelt overigens dat er tevens twee houten vrouwenfiguren bij de panelen zaten. Waar die zijn gebleven weet hij niet. Ze werden niet samen met de panelen verkocht, het FB besloot deze te houden. Sinds een vertrouwenscrisis tussen de gemeente en het toenmalige FB bestuur, komt hij er echter niet meer. Het ornament dat nu op de veilingsite aangeboden wordt, past volgens de voormalige directeur qua stijl en kleurgebruik bij de panelen.

Nog een keer naar Kaatsheuvel

Cees Meijer, die het scepter zwaait over het Cultuurbedrijf, kreeg in 2015 ook het Markiezenhof onder zijn hoede en trof er blijkbaar een uiterst rommelige organisatie aan. Het verhaal van de panelen is van ‘voor zijn tijd’ maar hij kon toch vanwege een andere misser eveneens een reisje maken naar Kaatsheuvel. Er hadden twee grote houten paarden lang in het stadspaleis gestaan, eveneens te leen, om aandacht te vragen voor de kermisexpo. Die bleken, toen ze werden geretourneerd, overgeschilderd te zijn. Door wie en waarom weet niemand meer, bekent Meijer. “Iedereen die er toen werkte is weg.” Hij vertelt dat ie heel wat plooien glad te strijken had in het normaal zo vrolijke themapark.

En dan nu is er plots dit item dat te koop wordt aangeboden. Het nieuws heeft ook de Cultuurbedrijf-directeur verrast, meldt hij. Aan de hand van het nummer dat er ooit is opgezet, is niet veel info teruggevonden. Behalve dan dat er een serieuze kans is dat ook dit van de Efteling afkomstig is geweest. Hoe het bij een particulier in Zijderveld terecht is gekomen, zal waarschijnlijk altijd een raadsel blijven. Het kan uit de collectie zijn gehaald of uitgeleend geweest zijn, maar dat blijft gissen. “We gaan het in ieder geval niet terugkopen”, vertelt hij.

Ook iets uitgeleend of gedoneerd? Meld je dan!

Nog altijd heeft het Cultuurbedrijf de zeven jaar achterstand, die in 2015 qua collectie administratief was ontstaan, niet weggewerkt. Waarschijnlijk gaat dat nog een jaar of twee duren. Wie na die fusie iets doneerde of in bruikleen gaf, kan er volgens Meijer van uitgaan dat dit netjes vastligt. Wie dat daarvoor deed en zich zorgen maakt over of die items er nog wel zijn, kan zich het beste melden. “Dan krijgt dat voorrang en zoeken we het zo snel mogelijk uit.”