Analyse: Vincent is nog overal in Etten-Leur
Vincent van Gogh, afbeelding bij de kerk in Etten-Leur.
Vincent – u kent z’n achternaam, geloof me – heeft letterlijk zijn eerste stappen als echte kunstenaar gezet in wat we tegenwoordig Etten-Leur noemen. Daar is ook concreet bewijs voor en wel via de wereldberoemde Nederlander zelf. Een beetje oud nieuws, maar met een nieuwe draai. Want er is steeds meer van terug te zien.
Van Gogh, want daar gaat het natuurlijk over, besloot in 1881 zich in Etten als kunstenaar in te laten schrijven waar zijn vader predikant was. De kerk van zijn vader staat tegenwoordig bekend als de ‘Van Gogh-kerk’. En heel lang was die typische landmark van Etten-Leur meteen ook de voornaamste aanleiding om de ongelukkig gestorven schilder aan deze plaats te koppelen.
Veel stappen gezet
Die gedachte begint te kantelen. Vincent bleef immers slechts zeven maanden in Etten, maar kwam daarna nog regelmatig langs bij zijn ouders. Hij bracht er vaak nog de feestdagen door en streek er neer als hij bij moest tanken. Hij woonde in het aanbouwtje van de pastorie en had genoeg aan het bed, kast, tafel en zijn stoel, weet Kenner Cor Kerstens. Voor Vincent was het een plek voor rust én inspiratie.
-
- In zijn eigen woorden: “Ik ben toch zoo blij dat het alzoo is geschikt dat ik eenigen tijd rustig hier kan werken, ik hoop zooveel studies te maken als ik maar kan want dat is het zaad waar later teekeningen van komen.”
- Vincent van Gogh in een brief aan zijn broer Theo,
- Etten, 30 april of 1 mei 1881
De jonge kunstenaar heeft er veel stappen gezet, vooral in het buitengebied. Hij wandelde heel wat af, niet alleen van Etten naar Leur en terug. Zijn tekeningen – hij ging pas echt schilderen in zijn Haagse tijd- getuigen daarvan. “Dat kon hij toen nog niet”, weet Cor Kerstens. Vandaar is er veel werk met knotwilgen uit de omgeving. Dat soort taferelen zijn ook terug te vinden in de Etten-Leur – Van Gogh Route
Trafohuisje pimpen
Pierre van Damme. zeer initiatiefvol als het om Van Gogh gaat, daarover: “Natuurlijk is het landschap veranderd. Maar van die wilgenlaantjes zijn er nog steeds.” Na jaren spelen met het idee is er inmiddels een fietsroute die daar die woorden ondersteunt.
In het wereldberoemde New Yorkse Museum of Modern Arts (MoMA) hangt een priceless tekening van de Leurseweg aan de muur. Etten-Leur zelf heeft nu metersgrote verdienstelijke reproducties tussen het Stadskantoor en de kerk laten aanbrengen.
Als het aan Pierre – die veel samenwerkt met Van Gogh Brabant- ligt wordt in het buitengebied een met graffiti ondergespoten trafohuisje ‘gepimpt’ met een afbeelding die toont hoe het er in de tijd van Vincent uitzag. Hij heeft zelf al beeldmateriaal aangepast om te tonen hoe het landschap er letterlijk van opfleurt.
De bewuste zomer in Etten wordt als belangrijke periode voor de beginnend kunstenaar gezien. Naast het feit dat hij de omgeving vereeuwigde en met modellen uit het dorp werkte nam hij er pijnlijk afscheid.
Dat was het gevolg van het feit dat zijn nicht Kee Vos bij de familie er logeerde. Vincent werd zo smoorverliefd dat hij haar ten huwelijk vroeg. Maar ondanks zijn vasthoudendheid wist hij Kee nooit voor zich te winnen. Het verstoorde de familieverhoudingen zó dat Vincent na een ruzie met kerst besloot niet meer naar Etten terug te keren. Het volgende jaar verhuisden zijn vader en moeder naar Nuenen.