Anderhalf miljoen voor een (beleef)bare Schelde met Markiezenhof als ‘onthaalcentrum’

De Zuiderwaterlinie krijgt anderhalf miljoen euro Europese subsidie voor het (be)leefbaar maken van de Schelde.  Donderdag namen de wethouders van Bergen op Zoom, Steenbergen en Tholen de cheque in ontvangst. Het geld gaat naar drie projecten: herstel van de stad Reimerswaal, een ‘onthaalcentrum’ in het Bergse Markiezenhof en het zichtbaar maken van de fortenlinie langs de Eendracht.

Volgens Claartje Rijkers van het Markiezenhof zal een speciale ‘museummaker’ aan de slag gaan met deze onthaalfunctie. Daarbij krijgt de maquette van de 18e-eeuwse vestingstad een prominente rol in de museumopstelling – zo vertelt ze tijdens de bijeenkomst in de Hof van de Ram, het heemhuis van Halsteren. Tientallen cultuurliefhebbers en vertegenwoordigers van erfgoedorganisaties woonden de aftrap van het project bij.

Fortenlinie

De Zuiderwaterlinie is een samenwerkingsverband van gemeenten, provincie en erfgoedorganisaties. Zo worden fortenlinies en verdedigingswerken weer in beeld gebracht met informatieborden langs fietsroutes. Bij gemaal De Pals ligt bijvoorbeeld het fort Zeeland, direct in de dijk van de Schelde-Rijnverbinding. Pal naast het fort komt het veelbesproken TenneT-hoogspanningsstation. “Je zou het als een bedreiging kunnen zien maar ook als een kans”, zegt Anne-Wil Maris van de Zuiderwaterlinie. Want met het te verwachten compensatiegeld voor de natuurschade zou ook het fort weer hersteld kunnen worden.

Reimerswaal boven water

De verdronken stad Reimerswaal (ook wel Rommerswael of Reymerswael genoemd) ligt bijna vier eeuwen begraven onder de slikken bij de Oesterdam en Bergse Diepsluis. De komende jaren komt ze letterlijk en figuurlijk weer boven water. Daarvoor is vandaag met Europees geld een begin gemaakt, zegt de Thoolse wethouder Kees Hoek. De subsidie is volgens hem niet voldoende om de gehele stad weer zichtbaar te maken, maar met het plaatsen van ‘beleefpunten’ op de Oesterdam is al een begin. De fundamenten van de stad zijn redelijk goed bewaard, blijkt uit archeologisch onderzoek, en liggen dicht aan de oppervlakte. Soms komt bij eb ook muurwerk tevoorschijn.

Zeemansverhalen

In de volksverhalen komt de ondergang van de verdronken stad regelmatig terug. Zo is er de legende van de zeemeermin of zeeheks, die voorspelde dat de stad zou vergaan omdat de stedelingen hun rijkdommen niet wilden delen. In werkelijkheid is de bodemdaling het gevolg van de dijkdoorbraken. In 1530 ging het omliggende Land van Reimerswaal ten onder en in 1632 vertrokken de laatste bewoners uit de ruïnes van de stad. In het Bergse Vastenavendfeest is Wana de ‘heks van Reimerswaal’ die jaarlijks het einde van de Vastenavend inluidt bij het vallen van de kraai. En het zeewezen komt ook terug in het gemeentewapen van Steenbergen; op de toren van het Markiezenhof prijkt een zeeridder als variant van de zeemeermin.