Bemanning neergestorte bommenwerper heeft na 80 jaar een laatste rustplaats

Jan, Karel, Leonard, Vilém en Alois hebben na ruim tachtig jaar hun laatste rustplaats gekregen in Bergen op Zoom. Donderdag werden ze met een plechtige ceremonie begraven op de Britse militaire begraafplaats. De vijf mannen uit voormalig Tsjechoslowakije kwamen in 1941 om het leven bij een vliegtuigcrash in het Noord-Hollandse Nieuwe Niedorp. “Ze gingen niet van huis om helden te worden, maar helden zijn ze”, vertelt Radan Bukva, de achterneef van Vilém.

Vorig jaar werden hun stoffelijke resten geborgen en geïdentificeerd. De Tsjechoslowaakse bemanning was in dienst van de Engelse luchtmacht (RAF). Om deze reden zijn ze begraven op het militaire ereveld van de Commonwealth War Graves Commission in Bergen op Zoom.

De uitvaart werd onder meer bijgewoond door een aantal verre familieleden van de militairen, de Tsjechische minister van Defensie en minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken.

Wij als familie zijn trots op jullie.

De vijf militairen zijn donderdag in één kist begraven. Ze krijgen wel ieder een eigen grafsteen. Het gaat om Jan Hejna (26), Karel Valach (23), Leonard Smrcek (26), Vilém Konštatský (27) en Alois Rozum (27). Tijdens de plechtigheid vloog een Spitfire-vliegtuig laag over de begraafplaats, bij wijze van laatste groet aan de omgekomen soldaten.

“Deze tijd heeft deze mensen nog steeds nodig”, aldus de achterneef van Vilém Konštatský donderdagochtend in zijn toespraak. “Ik ben de Nederlandse autoriteiten dankbaar voor de berging en dat ze hier begraven kunnen worden, onder meer mijn oudoom. Wij als familie zijn trots op jullie.”

De vijf mannen waren met hun Vickers Wellington-bommenwerper in de nacht van 22 op 23 juni 1941 op de terugweg van een bombardement op Bremen toen een Duitse jager het toestel neerhaalde. Alleen de gezagvoerder wist op tijd het toestel te verlaten. Hij overleefde de crash en werd krijgsgevangen genomen. Hij overleed in 1967 in Engeland waar hij inmiddels woonde.

De Tsjechische minister sprak haar trots uit over alle Tsjechoslowaken die het in de Tweede Wereldoorlog opnamen tegen het nazisme. Tjechoslowakije verloor vijfhonderd bemanningsleden in de strijd voor vrijheid. Van hen liggen er 38 in Nederland begraven. “Vandaag zijn ze herenigd met de vijf vermiste helden”, aldus minister Jana Černochová.

Ze zijn voor mij een beetje ‘eigen’ geworden.

De bergingswerkzaamheden van de bommenwerper in de Noord-Hollandse polder moesten heel voorzichtig worden uitgevoerd omdat de er nog stoffelijke resten aanwezig waren. Aan de werkzaamheden ging een lange periode van voorbereiding vooraf. De uiteindelijke berging werd in vier weken voltooid.

Ingrid Sijtzel was namens de gemeente Hollands Kroon ruim drie jaar betrokken als projectleider bij de berging van de Britse bommenwerper. Vorig jaar juni werd het toestel met daarin de stoffelijke resten van de militairen geborgen. “Ik ben enorm dankbaar dat we hen een eervolle begrafenis kunnen geven. Ze zijn voor mij een beetje ‘eigen’ geworden”, vertelde Sijtzel eerder.