Bevrijding Roosendaal was vier dagen hel: ‘Aanvallen leken op schaakwedstrijd’

Angst en onzekerheid regeerden tijdens de bevrijding van Roosendaal in oktober 1944. De geallieerden waren ervan overtuigd dat zij de oorlog zouden winnen, terwijl de bezetters hoopten op een wonder. De bewoners van de Nederlands-Belgische grensstreek wachtten ondertussen vier dagen vol spanning af. “Een hel voor de inwoners, voor de Britten, maar ook voor de Duitsers,” aldus André Nagtegaal (58) en Richard Brouwer (52) uit Roosendaal. Zij deden jaren onderzoek naar de gevechten en schreven er een boek over.

Tijdens deze vier dagen werd er rondom Roosendaal, Essen en Wouw hard gevochten. De aanvallen van de geallieerde troepen en de Duitse Sturmgeschütze leken op een schaakwedstrijd, schrijven de mannen.

Hel op aarde

“Je ziet dat de Britten stap voor stap acties ondernemen, waarop je tegenreacties van de Duitsers ziet,” legt Brouwer uit.  “Ze wisten natuurlijk al dat ze het hier niet zouden winnen, maar ze wonnen tijd met vertragende gevechten. Een hel voor de inwoners, voor de Britten, maar ook voor de Duitsers.”

Tijdens de opmars werd een boerderij in de wijk Vinkenbroek flink beschoten, valt te lezen in het boek. Doordat een tankgracht met een stuwdam eerder was ondergelopen, steeg het waterpeil in de schuilkelder van het gezin flink. Daardoor moesten ze van ruimte naar ruimte vluchten, door het rondvliegende puin. Eén van de gezinsleden overleed later, vertelt Nagtegaal. “Het was voor hen een hel op aarde.”

Volle angst

Maar ook voor de bezetters en geallieerden was het een hel, zoals Brouwer al zei. Duitse soldaten zaten tijdens de beschietingen van de Britten in schuilkelders. “Ze zaten in volle angst te wachten om te gaan vechten of door de Britten eruit werden gevist.” De Britten verloren zelf ruim tweehonderd mannen, in de opmars van Wuustwezel naar Roosendaal.

Brandende tankwrakken

Op 29 oktober voerden de Britten een grote tankaanval uit, op door Duitsland bezet gebied bij het buurtschap Vinkenbroek. De Duitse Sturmgeschütze stonden verdekt opgesteld. “Die hebben behoorlijk huisgehouden onder Britse tanks,” aldus Brouwer, wijzend naar een weiland langs de spoorwegovergang bij het Hollewegje. “Aan het einde van de middag stond het veld vol met uitgeschakelde en brandende Britse tankwrakken.”

De mannen, beide ervaren militairen, hebben hun mening over de gevechten in hun woonplaats daardoor behoorlijk bij moeten stellen tijdens het schrijven van hun boek. Nagtegaals ouders komen uit Vlissingen. “‘Daar is gevochten. In Roosendaal zijn ze er alleen overheen gelopen’, zeiden zij altijd.” Tijdens het schrijven van het boek en ontwikkelen van zogenoemde Battlefield Tours kwamen ze tot de ontdekking dat er veel heftige dingen zijn gebeurd. “Vandaar de titel: Vier Dagen Hel.”

Het 211 pagina’s en 187 foto’s en kaarten tellende boek is voor €32,50 te bestellen via uitgeverij Tales From The Front.