Bezuinigen, bezuinigen, bezuinigen: Bergen ontkomt niet aan afbraakbeleid

De ozb met 25 procent omhoog, korten op subsidies, afschaling van het minimabeleid en verkoop van gemeentelijke monumenten: het bezuinigingsplan van 8 miljoen hakt er fors in, bij de Bergse samenleving. En er volgen nog meerdere bezuinigingsrondes, kondigen wethouder Petra Koenders en financieel directeur Johan Rutten aan.

Door: Han Verbeem en Maarten Elst

Het Bergse college heeft een duidelijke opdracht meegekregen van de gemeenteraad: het terugdringen van de gemeentelijke miljoenenschuld, imiddels oplopend naar zo’n 300 miljoen euro, en het op orde krijgen van het huishoudboekje. Want jaarlijks komt de gemeente zo’n 10 miljoen tekort in de uitgaven. Met de deze week gepresenteerde bezuinigingsplannen wordt de nieuwe koers duidelijk. De gemeente Bergen op Zoom beperkt zich voortaan tot het uitvoeren van de strikt noozakelijke, wettelijk verplichte taken. Alle overige extra’s gaan resoluut overboord. Ook de ambtelijke dienst ontkomt niet aan bezuinigingen. Zestig banen moeten verdwijnen -bij voorkeur via natuurlijk verloop maar gedwongen ontslagen worden niet uitgesloten.

Té grote voet

Afbraakbeleid, om het in gewonemensentaal te zeggen. En er moet flink gesloopt worden, de protesten vanuit de samenleving ten spijt. “Jarenlang heeft de gemeente Bergen op Zoom op té grote voet geleefd”, zegt Rutten. Hij is als extern financieel expert ingevlogen om op het Stadskantoor orde op zaken te stellen. Dit voorjaar drukte de Bergse gemeenteraad resoluut op de bestuurlijke reset-knop. Met drie nieuwe wethouders, allen afkomstig uit het bedrijfsleven, worden sindsdien louter zakelijke keuzes gemaakt. Op 16 december stelt de raad een bezuinigingsplan van 8 miljoen euro vast en volgend jaar volgen nóg extra begrotingswijzigingen, zodat we het boekjaar eind december 2021 zonder tekorten kunnen afsluiten. “Het is een strikte opdracht van de raad”, aldus Koenders.

Sociaal domein

Ook de minima en zwakkeren in de samenleving ontkomen niet aan de beleidsafbraak. Zo wordt de bestrijding van laaggeletterdheid (analfabetisme) grotendeels gestopt. Dat staat haaks op de doelen van het sociaal domein en de Particip[atiewet, waarbij juist iedereen in staat moet worden gesteld om mee te kunnen doen. Leesproblemen bij kinderen leiden immers tot mindere kansen op school waarmee een toekomst van uitzichtloosheid zonder werk voor deze groep in het verschiet ligt. Terwijl Bergen op Zoom al zoveel bijstandsgerechtigden heeft. Maar juist het sociaal domein -met jeugdzorg en wmo- is één van de grotere kostenposten voor de gemeente. “Ook hier moeten we snijden. Het zijn echte buikpijnsdossiers”, vult wethouder Minjon van der Zwan aan. “We doen met het minimabeleid veel meer dan van ons als gemeente verwacht wordt. Dat kán nu gewoonweg niet meer.”

Artikel 12-status niet de oplossing

De provincie zal Bergen op Zoom zeer waarschijnlijk onder verscherpt toezicht plaatsen en van de gemeente verwachten dat de financiën in 2024 weer op de rails staan. En een artikel 12-status, waarbij het Rijk de gemeente feitelijk onder curatele stelt, is nog ver weg – stelt Rutten. “Velen zien dat als een oplossing maar vergeet niet: dan gaat de onroerendzaakbelasting voor de inwoners niet met 25 maar met 80 procent omhoog.” Ook van de gratis miljoenen waarop artikel 12-gemeenten vroeger konden rekenen, is nu geen sprake meer. De miljoenensteun is in de huidige wetgeving omgezet naar een lening die uiteindelijk weer terugbetaald dient te worden. Feitelijk zou een artikel 12-status alleen maar leiden tot een nóg grotere schuld. En dat is wat de gemeente nu nét probeert te voorkomen.