Blije gezichten bij historische vliegtuigen Market Garden: “Je voelt de wind door je haren”

Misschien heb je ze wel zien overvliegen, de historische vliegtuigen van de Market Garden-herdenking. Toestellen uit de Tweede Wereldoorlog vlogen zaterdag over West-Brabant. De route ging over plekken waar geallieerde vliegtuigen zijn neergestort, toen ze ons kwamen bevrijden van de Duitse bezetters. Vliegend Museum Seppe en The Dutch Polar Bears hielden zaterdag hun jaarlijkse herdenking van Operatie Market Garden. Het publiek kon historische vliegtuigen van dichtbij bekijken. Er waren ook oude legervoertuigen en uniformen te zien. Of ze konden parachutespringen, net als duizenden soldaten tijdens Market Garden.

Het is bijna 80 jaar geleden. Maar Vliegend Museum Seppe en The Dutch Polar Bears willen de herinnering aan Operatie Market Garden levend houden. “Dat was een enorme luchtlandingsoperatie waarbij echt honderden, duizenden vliegtuigen overkwamen over West-Brabant richting Eindhoven, Arnhem. En al die vliegtuigen zijn over West-Brabant heen gevlogen,” vertelt Harro Ranter van Vliegend Museum Seppe.

Eén brok historie eigenlijk vandaag

De herdenking van Market Garden heeft twee kanten: het respectvol eren van militairen die hun leven hebben gegeven en tegelijkertijd genieten van een dagje uit tussen historische vlieg- en voertuigen. De zaterdag begint met het eren van de piloten. “Daar zijn een aantal van van verongelukt. Dus die hebben we vanochtend herdacht met een herdenkingsvlucht,” legt Ranter uit.

“Voor de rest hebben we ook de hele dag in datzelfde thema gehouden van herdenken, maar ook van het bekijken en het beleven van die herdenking. Waarbij je ook een parachutesprong kan maken, zoals de paratroopers uit die tijd. Of in een origineel vliegtuig kunt meevliegen uit de Tweede Wereldoorlog. Dus één brok historie eigenlijk vandaag.”

Je voelt alles: alles beweegt, het trilt

De zonnebril van een bezoeker kan niet verbergen dat z’n ogen stralen. “Geweldig, in één woord geweldig,” vertelt hij met een grote glimlach. De man heeft net meegevlogen in één van de historische vliegtuigen. “Dit is nog echt vliegen. Je voelt alles: alles beweegt, het trilt. Het is gewoon uniek. Je voelt de wind door je haren. Ik vind het uniek.”

De bezoeker is net uit een knalgele tweezitter gestapt. “Dit is een North American 86 Texan, gebruikt door de Amerikaanse luchtmacht om aspirantvliegers eigenlijk te leren vliegen,” vertelt Jasper van der Graaf. “Ter tijde van de Tweede Wereldoorlog werd dit toestel heel erg gebruikt. En ook best nog lang daarna is dit gebruikt. Dus het is een heel bijzonder vliegtuig. Dit vliegtuig komt uit 1943 en het vliegt nog steeds.”

Voor vierhonderd dollar verkocht aan een marine-officier

Sommige oude toestellen zijn meerdere keren de wereld over gegaan, steeds met nieuwe eigenaren. “Dit is een verkenningstoestel uit 1945. Om specifiek te zijn 19 juni 45 is die gebouwd in Lockhaven in Amerika,” vertelt Frank Boermans over het legergroene toestel achter hem. “Heel veel vliegtuigen bleven in Europa achter, omdat het eigenlijk niet meer waardig genoeg was om terug te schepen. Dat was duurder dan wat ie waard was. Dus voor vierhonderd dollar verkocht aan een marine-officier. Die had er twee gekocht en die hebben ze weer terug gescheept richting San Francisco. Daar heeft ie hem opgeknapt. En daar heeft ie eigenlijk tot 1968 rondgevlogen.”

Na 1968 is het vliegtuig alsnog tientallen jaren in vergetelheid geraakt. “Toen is ie eigenlijk na een restauratie in een windhoos op zijn kop gegaan. Toen hebben ze hem in de schuur gegooid. Want ja, het geld was op,” gaat Boermans verder. “En daar is ie pas in 2011 uitgekomen.” Tegenwoordig vliegt het brok geschiedenis weer geregeld over Nederland.