Brand in Bergse Gertrudiskerk had op Robert (55) ‘zelfde impact als Notre-Dame’

Waar de meeste jongens van vijf roepen dat ze brandweerman willen worden zodra ze vuur zien, riep de in Bergen op Zoom geboren en getogen Robert Guinée op 10 april 1972 dat hij oude gebouwen wilde opknappen. De vlammen die vijftig jaar geleden uit de Gertrudiskerk sloegen, staan nog steeds op het netvlies van de restauratiearchitect gebrand. “Het veranderde van een kerk in een ruïne.”

Terwijl hij boodschappen ging doen met zijn moeder, zag hij de rookwolken boven de stad uitstijgen. “Stond je hier vijftig jaar geleden, dan stond je in een war zone.”

Restauratiewerkzaamheden

Sinds de brand is Guinée gefascineerd door het gebouw en de restauratietechniek. Tijdens zijn middelbare schooltijd op ’t Rijks volgde hij de restauratie op de voet. “Waar de meeste scholieren tijdens de pauze een sigaretje rookte op het plein, stapte ik op mijn fiets om naar de restauratie van de Gertrudiskerk en het Markiezenhof te kijken. Ik wist van dag tot dag wat er gebeurde.”

De brand in de Gertrudiskerk zou zijn ontstaan tijdens restauratiewerkzaamheden. Vanwege de tocht en kurkdroge houtconstructies sloeg de vlammenzee makkelijk om zich heen. Het gewelf viel daardoor naar beneden. In het koor lag nog een enorme voorraad nieuw hout opgeslagen. “Een prachtige brandstapel.” Door de bluswerkzaamheden sloegen daarnaast alle kalksteen pilaren kapot. “Voor Bergen op Zoom heeft het absoluut de impact gehad die de brand van de Notre-Dame in Parijs heeft gehad.”

Hypothese

Toch blijft de oorzaak van de Bergse brand na vijftig jaar nog altijd gissen. “De brand is bij het vieringtorentje ontstaan, maar daar was op dat moment helemaal niemand aanwezig.”

In de loop der jaren dat Guinée actief was als stadsgids, vormde hij een eigen hypothese over het ontstaan van de brand. Die wil hij zaterdag tijdens een lezing pas onthullen. “Maar het is en blijft voor altijd een hypothese. Je kan nooit zeggen: dát is de oorzaak van de brand geweest.”

Sterk, verlaat herstel

Na de brand ontstond er kritiek over het hypermoderne, platte dak dat bovenop de kerk kwam. “Het zijn vier poten met boutjes. Schroef ze los, huur een kraan en ploep: je trekt het als een kurk uit de kerk!”

Daarom houdt hij zaterdag ook een pleidooi voor een sterk, verlaat herstel. “Het is een droom dat de oude kap gerestaureerd wordt, maar we hebben wel een kerkruimte. Daar moet je ook blij mee zijn.”