Clubs fel in verzet tegen bezuiniging op sport en Markiezenhof: ‘Ga je schamen!’

Negen insprekers, waaronder vertegenwoordigers van de Jeugdraad, de Ondernemingsraad (OR) van de gemeente Bergen op Zoom en verschillende culturele organisaties, spraken zich donderdagavond fel uit tegen voorstellen om op sport en cultuur te bezuinigen, of sportparken en museum te sluiten. Medewerkers van het Markiezenhof zijn overwerkt en zitten ziek thuis, zegt Joost Lambregts van de OR. De bezuinigingsboodschap van wethouder Letty Demmers kwam onlangs hard aan bij het personeel. “Ga je schamen”, kreeg ze toen te horen – en Lambregts begrijpt die reactie van zijn collega’s goed.

Bryan Wierickx, namens Jeugdraad BoZ, waarschuwt de raadsleden: het Markiezenhof mag niet sluiten. “Het gaat niet alleen om geld, maar om de ziel van onze stad. Het Markiezenhof is niet zomaar een gebouw: het is uniek en symboliseert de trots van onze stad.” Wierickx roept de raad op om onderzoek te doen naar de gevolgen. Hij wil een objectieve effectenstudie. “Neem de tijd om de feiten te onderzoeken”, zegt hij. “Want een onbezonnen besluit kan onomkeerbare schade veroorzaken.” Hij benadrukt: “Er is lef en visie nodig om de stad verder te brengen.”

Bijzonder dat een gemeente jongeren naar Roosendaal stuurt of hen dwingt te stoppen met hun sport.

Bas van Male, bestuurslid van Wizards of BoZ, zegt dat zijn honkbalvereniging in het 38-jarig bestaan “altijd van kastje naar de muur is gestuurd.’ Sinds 2004 sporten de Wizards op de Staakberg en nu dreigt het sportpark te verdwijnen. “Er is geen alternatieve locatie”, aldus Van Male. Een fusie met Roosendaal zou dan de enige optie zijn, kreeg hij van een gemeentelijke ambtenaar te horen. Hij noemt het “bijzonder dat een gemeente jongeren naar Roosendaal stuurt of hen dwingt te stoppen met hun sport.”

Van Male doet een oproep aan de gemeenteraad: “Kijk naar andere mogelijkheden dan alleen bezuinigen op sport. Je kunt sport en cultuur niet blijven afbreken, maar goed is goed.” De eerste reactie van de kinderen die bij de Wizards sporten was ongeloof. “De kinderen vroegen me: kan ik dan niet meer sporten? En ik kan die vraag niet voor hen beantwoorden”, zegt Van Male.

Geen speelbal zijn

Joost van de Graaf spreekt voor korfbalvereniging Scheldevogels, die ook op sportpark Staakberg is gevestigd. De vereniging heeft veel geïnvesteerd in het gebouw, ook met zonnepanelen. Hij vraagt zich af of sporters nog kunnen vertrouwen op de gemeente als sportparken worden opgeheven. “Het vertrouwen in mooie politieke uitspraken, zoals ‘sportkansenstad’, is flink afgenomen.” Korfbal mag geen speelbal worden van de politiek, benadrukt Van de Graaf.

Het vertrouwen in mooie politieke uitspraken, zoals ‘sportkansenstad’, is flink afgenomen.

Ook stadsbeiaardier Janno den Engelsman spreekt de raads- en commissieleden toe. Hij zegt dat het luiden van de klokken en het bespelen van de beiaarden ter discussie staan, net als het Markiezenhof. Dit geldt voor de torens van de Peperbus in Bergen op Zoom en de Martinustoren in Halsteren. “Al sinds 1500 klinken melodieën van klokkentorens. Er zijn speciale stadsbeiaardiers voor, los van het luiden van de klokken bij kerkdiensten. In Bergen op Zoom worden beiaarden tegenwoordig ook automatisch bespeeld.” De beiaardier zorgt dan voor de muzikale arrangementen, merkt Den Engelsman op. Dit werk houdt het Unesco-erfgoed van de typisch Nederlandse carillontraditie in stand. En hij waarschuwt de raad: “Als beiaarden niet worden bespeeld, vervallen ze.”

Van ons allemaal

Tom van Eekelen, oud-monumentenambtenaar van de gemeente, spreekt namens CHO, het overleg van cultuurhistorische organisaties. “Het Markiezenhof is net als de Peperbus van ons allemaal”, zegt hij. Hij stelt voor het gebouw over te dragen aan de stichting Monumentenbezit. Deze stichting heeft al 32 rijksmonumenten in eigendom, ook in Zeeland. Deze wil het Markiezenhof graag hebben – weet Van Eekelen. Als de Bergen op Zoom het Markiezenhof overdraagt, is de gemeente er niet meer verantwoordelijk voor. Van Eekelen zegt dat het college al in gesprek is met de stichting Monumentenbezit.

Een andere functie

Gemeenteraadsleden willen weten of de huidige museumfunctie dan gewaarborgd blijft. “In theorie kan de stichting Monumentenbezit dan een andere functie geven aan het gebouw”, oppert raadslid Ronald van Oosterhout (Samen0164) bij de inspreker. “Dat zou inderdaad kunnen”, moet Van Eekelen toegeven. Maar hij verwacht niet dat ze “zomaar een stijlkamer zullen weghalen.” Jaap van Dam (CDA) vraagt zich af of een dergelijke verkoop-en-terughuurconstructie de gemeente juist op kosten jaagt; Van Dam noemt het voorbeeld van de Oostkerk in Middelburg. Daar moest de gemeente veel geld bijbetalen toen het eigendom werd overgedragen.

Serieuze getallen

Helene van Oorschot, voorzitter van de stichting Vrienden van het Markiezenhof, prijst de medewerkers van het museum: 32.000 bezoekers in 2023 en 38.000 in 2024. “Als je de bezoekers van het gebouw meerekent, komt het totaal op 58.000. Dat zijn serieuze getallen”, zegt ze. De keuze tussen sport en cultuur is moeilijk, zegt Van Oorschot. Het museum is belangrijk voor de gemeente, de regio en de provincie. “Denk visionair”, roept ze de raad op. “Denk aan de gevolgen en de mogelijkheden. Een groeiende gemeente moet nieuwe inwoners ook voorzieningen voor sport en cultuur kunnen bieden.” Reagerend op het voorstel om het Markiezenhof te verkopen aan Monumentenbezit, zegt ze: “Denk goed na voor je zo’n besluit neemt en laat je goed informeren.”

Een groeiende gemeente moet nieuwe inwoners ook voorzieningen voor sport en cultuur kunnen bieden.

Linda van Schilt, van tennisvereniging Lepelstraat, zegt: “Onze vereniging dreigt te stoppen als de gemeente het terrein verkoopt. Het is belangrijk om verenigingen te behouden door voorzieningen op peil te houden. Er komen meer woningen in Lepelstraat, en dan zijn voorzieningen zoals een tennisvereniging belangrijk. Ons ledenaantal is gegroeid van 60 naar 104. Het is niet alleen voor sport, maar ook een sociale ontmoetingsplaats.” De tennisvereniging is meer dan een getal, zegt Van Schilt. De banen hebben onlangs groot onderhoud gehad en er is veel geïnvesteerd.

Unesco-status

Namens de landelijke Stichting Kermiserfgoed spreekt als laatste Hans Janssen, oud-wethouder van Tilburg. Het grootste kermismuseum van de Benelux bevindt zich in het Markiezenhof. Hij roept op om de museale functie van het Markiezenhof te behouden. “Dan komt Bergen op Zoom internationaal op de kaart als kermisstad, met een mogelijke Unesco-werelderfgoedstatus.”