Cultuurplatform Zundert vecht al jaren voor cultuurhuis: ‘Stroperig en moeizaam proces’

De opiniërende raadsvergadering van 9 april over de exploitatie over de Nieuwe Schroef in Zundert was een flinke domper voor Stichting Cultuurplatform Zundert. Penningmeester Peter Dictus diende als inspreker een voorbeeld van een begroting in om de exploitatie van het cultuurhuis rond te krijgen – er is jaarlijks namelijk 225 duizend euro nodig. Maar de raad hield zich voornamelijk bezig met ’t Stokperdje. Tot grote teleurstelling van het Cultuurplatform.

Al gelijk na het inspraakmoment van Paul Bastiaansen, voorzitter van ’t Stokperdje, werd duidelijk: voor een gedwongen verhuizing naar de Nieuwe Schroef is geen draagvlak. Niet vanuit de raad, niet vanuit ’t Stokperdje en vanwege de al gevoerde gesprekken ook niet vanuit Stichting Cultuurplatform Zundert. “Het heeft weinig zin om te praten over de verhuizing van een partij, als die partij duidelijk en onderbouwd aangeeft dat niet te kunnen”, begon Dictus die avond zijn verhaal.

De penningmeester kwam met het idee om op een andere manier naar de financiering te kijken. Zijn voorstel werd echter niet besproken tijdens de rest van het debat. “De stoom kwam bij ons uit de oren”, reageert Dictus. Het frustreert de stichting enorm. Dictus sprak de raad aan op het feit dat er bijna twee uur is gediscussieerd over ’t Stokperdje, terwijl het onderwerp van de avond de exploitatie van de Nieuwe Schroef was. Daar kwam geen reactie op. “Wij wachten daar nog steeds op.”

Belang van een Cultuurhuis

Ieder dorp van de gemeente Zundert heeft een eigen multifunctionele accommodatie (mfa). Rijsbergen heeft bijvoorbeeld een gemeenschapshuis waar ook de bibliotheek in gevestigd zit. Zo’n centrum wordt (deels) gefinancierd door de gemeente. “Terwijl Zundert het grootste dorp is, heeft juist dat dorp geen enkele sociaal-culturele accommodatie.” Er wordt wel al jarenlang over gesproken. “Maar we kunnen wel over nieuwbouw of een verbouwing praten, dat gaat alleen niet zonder garantstelling voor een jaarlijkse exploitatiesubsidie”, legt Dictus uit. Want, benadrukt hij: “Een sociaal-culturele organisatie draaien zonder subsidie, gaat gewoon niet! Het is nu eenmaal een gemeenschappelijke voorziening.”

Zo’n gemeenschappelijke voorziening is nodig, zeker in Zundert, vindt Cultuurplatform. “We zijn een van de meest vergrijsde gemeenten van Brabant (1 op de 4 inwoners is 65+), we hebben hier de hoogst gemeten eenzaamheid van Brabant (18% voelt zich erg eenzaam). Tegelijkertijd hebben we relatief veel culturele verenigingen hier, het Corso natuurlijk, maar als al die activiteiten nergens samenkomen, leidt dat niet tot noodzakelijke ontmoetingen tussen verschillende groepen mensen. Een goed sociaal-cultureel centrum heeft om die reden een preventieve werking op een gezonde, levendige gemeenschap.”

Geschiedenis van de Schroef

Ooit was de Schroef in Zundert een bruisend cultuurcentrum. Dat stopte vijf jaar geleden. Het cultuurhuis kreeg al een tijd geen subsidie meer en toen het horecagedeelte failliet ging, sloot het gebouw. De toenmalige wethouder wilde het gebouw zo snel mogelijk weer openen, maar vanuit Cultuurplatform kwam het advies om dat niet te snel te doen. De boodschap: bedenk eerst hoe het gebouw geëxploiteerd kan worden. “En te profiteren van de verplichte rust tijdens de eerste lockdown in de corona-periode.”

Een participatietraject werd opgestart en vele onderzoeken en projecten volgden. Dat heeft de gemeente uiteindelijk zo’n 600 tot 700 duizend euro gekost. “Vermoedelijk los van alle uren die de ambtenaren gemaakt hebben”, verduidelijkt Dictus. “Het is een ontzettend stroperig, moeizaam en geldverslindend proces.”

Na vier jaar – in begin 2024 – kwam het plan dat De Zindering werd genoemd. “Het idee van De Zindering was om culturele verenigingen, instellingen uit het sociale domein én enkele tientallen ambtenaren te huisvesten in één nieuw gebouw.” Aan dat plan hing wel een prijskaartje, namelijk 10 miljoen euro. Nog geen half jaar later werd besloten om toch de stekker uit het plan te trekken.

In september vorig jaar leek daardoor het hele proces van voren af aan te moeten beginnen. Voor Cultuurplatform Zundert aanleiding om zich te presenteren als het initiatiefbestuur van De Nieuwe Schroef. Begin 2025 kwam het college met het idee om ’t Stokperdje naar de Nieuwe Schroef te verhuizen.

Beslissing nemen

Het Cultuurplatform vreest dat er op deze manier niet snel een cultuurhuis in Zundert zal komen. “En dat terwijl de gemeenteraad beweert dat wel zo graag te willen. Maar wij zien niet één beslissing tot stand komen.” Volgens Dictus is het belangrijk dat er éérst een toezegging komt op structurele exploitatie. Daarna volgt pas de prioriteit om budget vrij te maken voor een verbouwing. Want met alleen een verbouwing kom je er niet.

Durf eens risico te nemen.

De stichting wil zich graag in blijven zetten voor een cultuurhuis in Zundert. Maar: “De rek is er wel bijna uit. Dit kost zoveel tijd en energie. Je kan ons amper nog vrijwilligers noemen.” Bovendien heeft het traject onnodig veel geld gekost, meent de organisatie. “Steeds wanneer de wethouder met een initiatief komt, wil de raad dat het gecheckt wordt. Wéér een quickscan van een zogenaamde alternatieve locatie, wéér een adviesbureau inschakelen. Al die extra informatie kost gauw tienduizenden euro’s. Neem gewoon eens een beslissing en durf risico te nemen.”

Vrees voor nog meer uitstel

Het besluit over de financiering is nu uitgesteld tot de kadernota. Het Cultuurplatform begroot een investering van 130 duizend euro, dat 225 duizend euro wordt vanwege bijkomende rente- en groot onderhoudskosten. Maar Dictus vreest dat het vervolgens weer wordt uitgesteld tot het najaar, als de najaarsbegroting op tafel ligt. “En dan zijn we nog maar kort verwijderd van de gemeenteraadsverkiezingen, niemand gaat dan nog een beslissing nemen.” De vrees is dus dat een besluit uitblijft. “En ik zie dit na de verkiezingen niet snel veranderen.”

Volgens Cultuurplatform wordt het zogenoemde ravijnjaar vaak gebruikt om beslissingen uit te stellen. “Maar het gaat het om een tijdelijke krimp. En in dit tempo van de gemeente gaat het echt niet vóór 2027 lukken om iets als De Nieuwe Schroef te openen. Eerder hebben wij dan ook geen exploitatie-financiering nodig. Wèl een toezegging…”