De toekomst van de Sloecentrale ligt óók in handen van Woensdrecht en Bergen op Zoom

De Zeeuwse energiemaatschappij PZEM beslist 20 december over de verkoop van een aantal bedrijfsonderdelen, waaronder de gasgestookte Sloecentrale in Vlissingen-Oost. Daarin hebben de aandeelhoudende overheden de beslissende stem – waaronder ook gemeenten Woensdrecht en Bergen op Zoom. Voor de colleges lijkt het een simpele formaliteit maar inmiddels klinkt kritiek: de kandidaat-koper is het Tsjechische EPH, een onderneming die in Europa zou speculeren met aankoop verouderde kolencentrales. Het Zeeuwse Statenlid Inez Flameling waarschuwt de Bergse gemeentebestuurders om niet té snel te tekenen bij het kruisje.

Zo zou EPH -eigendom van het miljardairsduo Daniel Kretinsky en Patrik Tkac, momenteel onderworpen zijn aan een justitieel onderzoek in thuisland Tsjechië, vanwege de wanbetaling van één van de dochterbedrijven. Maar het gaat niet alleen om de financiële risico’s, benadrukt Flameling: “EPH koopt kolencentrales op voor een laag bedrag en houdt deze zo lang mogelijk in stand. Als de overheid ze dan wil uitkopen, moet deze de hoofdprijs betalen. Dat is hun verdienmodel.” In de internationale vakpers wordt EPH omschreven als een ’transitie–aaseter’ en ‘kolenschurk’ die weinig maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt, merkt Flameling op. Ook zou uit recente studies blijken dat de Tsjechische energiereus te boek staat als één van de minst klimaatvriendelijke energiebedrijven in de Europese Unie. Als gemeenten té makkelijk zouden instemmen met de verkoop, zouden hun milieu- en duurzaamheidsambities ongeloofwaardig worden – stelt de politica.

Luister in onderstaand fragment naar de reactie van het Zeeuwse Statenlid Inez Flameling

Minimaal belang

Het belang van Bergen op Zoom en Woensdrecht in de PZEM is gering: nauwelijks één procent van het totale aandelenpakket. De helft is in handen van de provincie Zeeland, het overige deel verspreid over Zeeuwse, Zuid-Hollandse en West-Brabantse gemeenten. Ook de provincie Noord-Brabant heeft een klein belang in de PZEM. Toch hebben juist de kleinere aandeelhouders een belangrijke stem, benadrukt Flameling. Zij roept de colleges van Bergen op Zoom en Woensdrecht op om tijdens de aandeelhoudersvergadering van 20 december hun zorgen te uiten. Het liefst zou het Statenlid zien dat de ‘wholesale’ (Amerikaans voor ‘uitverkoop’) niet doorgaat. “De privatisering en ontmanteling is in 2017 afgesproken in een toenmalige aandeelhoudersstrategie. Maar we zitten nu in een compleet andere tijd, met energieschaarste”, zegt ze.

Verliespost 148 miljoen

Voor het Bergse college is daarvan geen sprake. Wethouder Hans-Peter Verroen is niet van plan om wensen of bedenkingen te uiten tijdens de aandeelhoudersvergadering. De verkoop van de Sloecentrale en andere activiteiten zou de PZEM -en daarmee de aandeelhouders-  een bedrag van 130 tot 150 miljoen euro opleveren, zo schrijft hij in een brief aan de gemeenteraad van Bergen op Zoom. Wat níet in de brief staat, is dat de te verkopen bedrijfsonderdelen voor bijna 300 miljoen in de boeken staat bij de PZEM. Bij de verkoop zou dus een verliespost van 148 miljoen euro overblijven, die vermoedelijk ten laste komt van de aandeelhouders in de vorm van een lager dividend.

Risico’s beperken

De gemeente Woensdrecht legt de keuze donderdagavond voor aan de gemeenteraad, waarbij het college adviseert in te stemmen met de verkoop. In de begeleidende raadsstukken stelt het Woensdrechtse college dat de verkoop past in de lijn om bedrijfsrisico’s voor de aandeelhouders te beperken. De PZEM is voor 70 procent eigenaar van de Sloecentrale, het Franse energiebedrijf EDF bezit de overige 30 procent. EDF heeft zich al akkoord verklaard met de verkoop. Mede door de kritiek in de Provinciale Staten van Zeeland volgt een integriteitsonderzoek naar de Tsjechische kandidaat-kopers. Uiteindelijk heeft minister Jetten van EVZ het laatste woord bij de transactie.