Frank Petter weer achter de kansel, nu in Middelburg: ‘Het ambt wisselt, de roeping blijft’

Frank Petter, oud-burgemeester van Bergen op Zoom en daarvoor van Woudrichem, keert terug naar zijn oude ambt als predikant – vóór zijn politieke en bestuurlijke loopbaan was hij in de jaren ’80 en ’90 protestant predikant in onder meer Goes. Sinds deze maand staat hij weer achter de kansel, ditmaal in de historische Nieuwe Kerk in Middelburg. Voor Petter staat dienstbaarheid centraal – ongeacht of hij de burgemeestersketen of toga draagt. “Het ambt wisselt, maar de roeping blijft.”

Audio: Frank Petter over zijn benoeming als waarnemend predikant in Middelburg.

Als ‘ambulant predikant’ is Petter tijdelijk verbonden aan de Nieuwe Kerkgemeente. Daar is momenteel een vacature voor een vaste functie, en Petter neemt in die tussentijd twee dagen in de week een deel van de taken waar. Het kwam onverwacht op zijn pad, vertelt Petter. “Nadat ik stopte als burgemeester, wilde ik eerst een jaar van reflectie. Daarna ben ik gaan kijken wat ik naast een aantal andere nevenfuncties nog zou willen gaan doen. Toen kreeg ik de vraag vanuit de PKN of ik de Nieuwe kerk in Middelburg wilde ondersteunen.”

Wanneer ben je begonnen als predikant in Middelburg?

“Officieel ben ik begonnen per 1 augustus. Ik ben nu volop bezig met kennismaken en zal me vooral focussen op het pastoraat en op het project ‘Kerk in de Stad’. Dat zijn beide hele boeiende thema’s.”

Is het een grote overstap van de raadszaal naar de kansel? Of liggen beide ambten in elkaars verlengde?

“Ik heb altijd geconstateerd, ook toen ik burgemeester was, dat er meer overeenkomsten dan verschillen zijn. De rollen van burgervader en van het pastoraat, zoals we dat in de kerk noemen, hebben veel raakvlakken. Het gaat in beide gevallen om mensen, wat hen bezighoudt, wat hen inspireert en wat hen hoop geeft. Dat sluit allemaal op elkaar aan. De betrokkenheid bij lief en leed, als burgemeester of als predikant, is hierin erg belangrijk.”

Wat neem je mee van het burgemeesterschap naar het ambt van predikant?

“De rationele benadering blijft ook in deze functie belangrijk. Niet alleen maar praten, maar ook doen wat mogelijk is, en dus realistisch blijven.”

Het is nu ruim een kwart eeuw geleden dat je in Goes predikant was. Zie je een verandering in het diaconaal werken?

“Het werk van de kerkelijke gemeente is er niet makkelijker op geworden. Dat geldt niet alleen voor de protestantse kerk, maar ook voor de katholieke kerk. Ontkerkelijking, vergrijzing en de problemen in de samenleving maken het uitdagend. Er is veel werk te doen, en er zijn niet altijd genoeg mensen om het te doen.”

Mensen leven minder volgens vaste dogma’s en regels en kiezen zelf wat voor soort religieus pakket bij hen past.

 

predikant Frank Petter

Bij het pastorale werk ziet Petter weinig veranderingen. “Natuurlijk is de intensiteit afgenomen omdat er minder predikanten en ouderlingen zijn om mensen te bezoeken. Ook is de betrokkenheid van mensen bij de kerk vaak minder geworden, waardoor die relatie wat is afgenomen. Maar er zijn nog steeds mensen die behoefte hebben aan pastoraat en daar proberen we zoveel mogelijk aan te voldoen. Om deze reden probeer ik hierin mijn steentje bij te dragen.”

Is het geloof daarmee ook veranderd?

“Mensen geloven zeker wel, maar op een andere manier. Meer individualistisch. Mensen leven minder volgens vaste dogma’s en regels en kiezen zelf wat voor soort religieus pakket bij hen past.”

We leven in een digitale maatschappij met sociale media, internet en WhatsApp. Is er nog wel toekomst voor regulier fysiek kerkbezoek?

“Fysiek bij elkaar zijn, heeft een eigen functie en betekenis. Het is vergelijkbaar met een café. Het is leuk om via sociale media te communiceren, maar een terras op een mooie dag is toch veel fijner. Zo is het ook met de kerkgemeenschap: op afstand is het toch anders dan wanneer je elkaar echt in de ogen kunt kijken.”

Het is ook een tijd met veel maatschappelijke onzekerheden, zoals geopolitieke spanningen en economische uitdagingen. Is er daardoor een kans dat mensen zich vaker tot het geloof richten?

“Zeker, de kerk laat zich ook van haar diaconale kant zien door zorg te dragen voor mensen aan de rand van de samenleving, zoals onder meer bij armoedebestrijding. Dat zijn thema’s die nu erg actueel zijn.”

Weer terug in Zeeland: is het een feest van herkenning of ontdek je ook nieuwe kanten van de provincie?

“Middelburg kende ik nog niet zo goed, maar ik ben diep onder de indruk van het enthousiasme van de mensen daar. Hoe ze met elkaar kerk zijn en initiatieven nemen, maar ook naar elkaar omzien. Heel bijzonder. Ik voel me er meteen thuis.”

Je vrouw komt oorspronkelijk uit Zeeland, toch? Uit de gemeente Reimerswaal?

“Ja, natuurlijk. Elma is een bekende Zeeuwse.” Zijn vrouw is onder meer bekend van de tv-reclames van Zeeuws Meisje, in de jaren ’80 en ’90. Ze wordt volgens Petter nog steeds herkend. “Zeker. Daar wordt ze nog wel regelmatig op aangesproken.”

Ben je inmiddels al gewend aan je nieuwe functie?

“Jazeker, ik ben direct weer betrokken bij alles wat dagelijks aan de orde komt. Vanavond heb ik weer een bijeenkomst met de pastorale contactpersonen. Ik sluit ook direct weer aan bij alle activiteiten en ga meteen weer mee in de flow van alle dag.”

Waarover ging de eerste preek?

“De preek die ik hield bij mijn installatie ging over het verhaal uit Handelingen, waarbij het evangelie niet alleen binnen Israël blijft, maar voor de hele wereld beschikbaar komt.”

Dat is op zich wel een actueel onderwerp, zeker als het over Israël gaat.

“Ja, zo is dat. Hopen en dromen van een wereld waar vrede en gerechtigheid voorop staan.” Bang dat er – na jarenlang burgemeester te zijn geweest – politiek in zijn preek sluipt, is Petter niet. “Ik denk wel misschien een scherper oog voor wat er maatschappelijk speelt, maar geen politiek.”

Hoelang ben je nog van plan predikant te blijven?

“Vooralsnog val ik nu tijdelijk in tot er een nieuwe predikant is gevonden. Als ambulant predikant kan ik ook weer ergens anders een verzoek krijgen om te ondersteunen waar nodig.

Is predikant zijn iets wat je je leven lang blijft?

“Die roeping en die grondhouding blijven altijd een onderdeel van jezelf, en dus van je leven.”

Misschien ben je in de tijd dat je burgemeester was ook nog wel een beetje predikant gebleven?

“Die oude verflaag kwam er regelmatig onder vandaan, dat werd mij dan wel aangegeven.”