Frustratie en wanhoop bij West-Brabantse boeren: ‘Geen toekomst meer’

‘No farmers, no food,’ valt te lezen op trekkers die geparkeerd staan vlakbij Hoogerheide. De twee boeren Ludo Bogers en Lauran Goense plaatsten deze maandag langs de Scheldeweg, als protestactie tegen de naderende stikstofmaatregelen. Geen blokkades op snelwegen, maar wel een duidelijk signaal. ‘’We wilden de mensen niet weer lastigvallen met blokkades, maar we willen wél ons standpunt duidelijk maken.’’

‘’Tijdens het plaatsen van de tractoren kwam een agent met ons praten’’, begint Lauran Goense. Hij heeft een akkerbouwbedrijf en schapenhouderij op de grens tussen Zeeland en Brabant. ‘’Hij vertelde dat hij begrip had voor het demonstreren. Iedereen had immers wel eens salarisperikelen.’’ Maar dat is niet waar het om gaat verklaart Lauran. ‘’Het gaat ons écht niet om het geld, maar om ons bestaansrecht en dat van het bedrijf dat onze families generaties lang hebben opgebouwd. Boer zijn is geen beroep, het is een passie.’’

Al eerder verhuisd

De frustratie zit hoog en de onzekerheid is groot. ‘’Vijftien jaar geleden zijn we naar deze locatie in Woensdrecht verhuisd’’, vertelt Ludo Bogers. Samen met familie heeft hij een vleesveehouderij. ‘’Vanwege de natuur.’’ In het gebied waar hij woonde kwam een natuurgebied. En dus verhuisde hij, zijn gezin én al zijn dieren naar een nieuwe locatie. ‘’We dachten hier veilig te zijn, maar er zijn ondertussen zoveel bedrijven opgekocht, dat we opnieuw aan een natuurgebied grenzen.’’

Ludo en zijn familie zijn vier jaar bezig geweest met het krijgen van een natuurbeschermingswetvergunning. ‘’Dit heeft ons vijftigduizend euro gekost. En nu is het niks meer waard.’’ En dat probleem zit hem niet in de grote natuurgebieden, maar in de kleinere. ‘’Er zijn zoveel kleine natuurgebiedjes, sommige zijn maar tweeduizend vierkante meter. Daardoor zit er altijd wel een boer in de weg, maar waar moeten zij dan naartoe?’’

Gemixte signalen

‘’Zoals het er nu naar uitziet heeft de Nederlandse boer geen toekomst meer’’, vervolgt Lauran. ‘’We willen zo graag meedenken over het stikstofprobleem, maar ze willen ons niet horen. Zo lang ik me kan herinneren investeren en innoveren wij op de boerderij. Want dat willen we juist. We willen vooruit, we willen innoveren.’’ Maar dat gaat niet zomaar. ‘’Een goede investering kost al gauw twee ton. Dan wil je zeker weten dat je er goed aan doet en niet vijf jaar later hoort dat het toch niet gewerkt heeft. Zo kan je iedere keer weer opnieuw beginnen.’’

Het probleem zit hem voor de mannen vooral in de gemixte signalen die ze van politici krijgen. ‘’Tjeerd de Groot bijvoorbeeld’’, vertelt Ludo. ‘’Hij zat zeven jaar geleden nog bij de Nederlandse Zuivel Organisatie. Daar vertelde hij dat we moesten groeien, omdat Nederlandse zuivel zo’n goed product was. En nu zegt hij dat de sector moet krimpen. Zo gaat je kop eraf ja, zo is het gewoon voor ons.’’

Door tot het einde

Als de stikstofplannen doorgaan, moet Ludo’s bedrijf veertig procent krimpen. ‘’Ja, dan is het klaar. Dan is niet alleen mijn toekomst weg, maar ook die van mijn kinderen.’’ Zijn dertienjarige dochter Lieke probeert positief te blijven. ‘’Mijn zusje, neefjes en ik willen heel graag boer worden. We zien hier nog toekomst in, maar niet op de manier zoals mijn familie dat vroeger heeft gezien.’’

‘’Ik hoop dat de plannen compleet van tafel gaan’’, vervolgt Lauran. ‘’Ik ben nu 23 en wil niets liever dan over veertig jaar nog steeds hier boer zijn.’’ Toch ziet hij dat somber in. ‘’Als het doorgaat, zijn we over tien jaar gewoon klaar. Wij stoppen niet als de regels er zijn, we stoppen pas als we failliet zijn. Echt, we gaan door tot het einde, dat is een ding wat zeker is.’’