Inwoners en clubs laten geen spaan heel van Bergse bezuinigingsplannen

Vertegenwoordigers van de Bergse samenleving hebben geen goed woord over voor de ‘grote uitverkoop’ die de Bergse raadspolitiek nu wil houden, om de oplopende schuldenlast de baas te worden. Zij hebben het over onderdrukte woede, onbegrip en vooral: een gebrek aan zelfkritiek onder de raadsleden. Woensdag was de eerste van twee inspreekavonden waarbij belanghebbenden -online- hun grieven konden uiten. Donderdagavond volgt een tweede sessie.

Door: Hans-Jorg van Broekhoven en Han Verbeem

(long read)

Woensdag 16 december beslist de gemeenteraad van Bergen op Zoom over een omvangrijk bezuinigingspakket, dat in totaal 8 miljoen aan besparingen moet opleveren voor de verlieslijdende gemeentelijke bedrijfsvoering. Minder subsidies, verkoop van monumentaal vastgoed, het afstoten van voorzieningen en vooral: alleen nog focussen op de strikt noodzakelijke, wettelijk verplichte taken. Ook mensen uit de Bergse samenleving hebben de kans om hun mening hierover te geven en dat heeft een aantal van hen woensdag al gedaan, tijdens de eerste inspraakmogelijkheid bij de Bergse gemeenteraad. In totaal namen negen inspekers het woord; sommigen kwamen als ‘gewone burger’, anderen als vertegenwoordigers van groepen of organisaties.

Stadsgidsen: zorg om synagoge

Ad Segers (Bergse Stadsgidsen) vraagt zich af: vindt BoZ toerisme nog wel belangrijk? De verkoop van de synagoge, onder voorwaarde van behoud van de functie, is nergens te vinden in raadsvoorstel – zo merkt hij op. Segers en zijn medegidsen hebben de verkoopplannen van het herdenkingsmonument ‘per ongeluk’ moeten vernemen. De Stadsgidsen willen met de gemeenteraad graag meedenken over de toekomst van de synagoge: “De verkoop staat ‘on hold’ volgens de stadsmakelaar maar is niet officieel van de baan.” En wat betreft de inventaris, er staan ook spullen in bruikleen in synagoge. “Wat gebeurt daarmee?”

Heemkundekring: druk op Marktplaats

Wout Huijgens (Heemkundekring Halchterth) moet met lede ogen toezien hoe ook de Hof van Ram door het Bergse college in de verkoop is gezet. Sinds 2013 is de oude boerderij het onderkomen van de Halsterse heemkundekring; met vele vrijwilligersuren is het pand opgeknapt en ingericht tot museum. Inmiddels huisvest het gebouw een omvangrijke verzameling van 15.000 objecten over de geschiedenis van Halsteren, deels afkomstig uit partculiere en provinciale collecties. Huijgens vindt dat het gebouw beter voor een symbolisch bedrag aan de heemkundekring overgedragen kan worden, als de gemeente de last zelf niet meer kan dragen. Al was het alleen maar om de collectie te kunnen redden. “Ik denk dat het anders heel druk wordt op Marktplaats”, voorspelt Huijgens.

Miskleun van de bovenste plank

Voormalig erfgoedambtenaar Tom van Eekelen -sinds enkele weken gepensioneerd- spreekt eveneens de raadsleden toe. “Het college heeft me niet gepolst, daarom heb ik mij zelf maar gemeld”, merkt hij op. Daarbij spreekt hij zijn voormalige werkgever op een confronterende manier aan. Van Eekelen noemt de verkoop van monumentaal vastgoed een “miskleun van de bovenste plank”, gezien enerzijds de historische waarde maar ook vanwege alle energie die inwoners en vrijwilligers in het behoud van de panden hebben gestoken. “Sommige monumenten zijn deels zelfs betaald en opgeknapt door vrijwilligers, of het herstel is betaald met door hen opgehaald geld.” De oud-ambtenaar spreekt van niet nagekomen toezeggingen. “In 2005 zouden het Halsters lijkhuisje en kerkhof opengesteld worden voor bezichtiging, dat is nooit gebeurd.”Men had tevoren een visie moeten maken, stelt hij, er is onzorgvuldig gehandeld. Eén week voor zijn pensioenering hoorde Van Eekelen van de plannen, maar er is niet geluisterd naar zijn pleidooi.

Creatieve zzp’ers: cultuur is welzijn

Janno den Engelsman is vertegenwoordiger namens een groep bezorgde Bergenaren, voornamelijk zzp’ers in de creatieve sector. Deze hebben het pamflet ‘Zorg dat Bergen Blijft Bruisen’ opgesteld. Immers, kunst en cultuur is een vorm van welzijn. “Dat moeten we jongeren blijven meegeven, het is méér dan een hobby.” De culturele toekomst van Bergen op Zoom vraagt om een goede basis infrastructuur, stelt Den Engelsman. “Cultureel vastgoed moet de gemeente juist volop gebruiken in plaats van het te verkopen. Denk ook eens aan crowdfunding.” Veranderingen zijn nodig, beaamt hij, maar doe dat dan góed: “Kijk eens hoe andere steden dat doen. Zet de invulling wat meer op afstand, en vorm een aparte organisatie of stichting voor het beleid en de uitvoering.”

Dorpsraad: geen serieus overleg

Eugène van den Eijnden (Dorpsraad Halsteren) is nogal verrast door de plots gepresenteerde plannen. De verontwaardiging klinkt door in zijn stem. “Er had door serieus overleg veel onrust voorkomen kunnen worden”, zegt hij, onder meer verwijzend naar de commotie rondom de verkoop van het hertenkampje. Het kan ook anders, zegt Van den Eijnen en hij noemt de overdracht van het Samarbete-gebouw aan de scouting als goede oplossing. “Dat kan op meer situaties worden toegepast”, suggereert hij. En waar leiden de bezuinigingsvoorstellen toe? Van den Eijnden: “De aanpak van de Halsterseweg is weer opgeschort, de renovatie gaat de gemeente daardoor alleen maar méér kosten. Gemeenteraad, houd je eens aan beloften, qua termijn van uitvoering.”

Ook ‘gewone burgers’ zijn  woest

Niet alleen de vertegenwoordigers van verenigingen, maar een aantal ‘gewone burgers’ is eveneens woest over de onoordachte bezuinigingsmaatregelen. Zo ook Ruud Elst, een inwoner van de gemeente Bergen op Zoom die de dames en heren politici wil laten weten hoe burgers naar de gemeente kijken. Hij wijst de raad op diens medeverantwoordelijkheid voor de problemen. “Niemand trekt boetekleed aan”, zo spreekt hij de raads- en collegeleden toe. “Hoe kunt u uzelf in de spiegel aankijken als u dit laat gebeuren?”  De beleidsmatige missers stapelen zich op en Elst heeft naar zijn zeggen “een telraam nodig om de score bij te houden, het loopt uit de hand.” Elst suggereert: minder personeel en efficiënter werken bij de gemeente (“thuiswerken is voordeliger”), de salarissen bevriezen, sneller schakelen en minder mensen “overal een plasje over laten doen.” Daarnaast stelt hij voor kritisch om te gaan met externe bureau’s en te stoppen met onnodig geld over de balk gooien. Elst: “Als u die offers maakt, willen burgers ook best een duit in het zakje doen.” Een enkel raadslid biedt de spreker spontaan een plaats aan binnen diens partij, maar daarvoor bedankt Elst feestelijk.

Gebrek aan leiderschap en visie

Leo Schunck beoort eveneens tot de ‘gewone burgers’ die inspreken bij de gemeenteraad. Hij constateert onder de bevolking een “onderdrukte woede over hoe het zo ver kom komen.” De oorzaak ligt volgens hem bij een gebrek aan visie en leiderschap, toen en nu. Schunck heeft geen hoge pet op van het college van B&W, en mist een daadkrachtige burgemeester. “Petter is onzichtbaar”, merkt de inspreker op. Schunck wil de discussie over de toekomst van de Auvergnepolder heropend zien. Ondanks het feit dat de grootste gemeenteraadspartij hier bedrijfsontwikkelingen tegenhoudt, wil hij weten “of dat nog steeds zo zou zijn als een serieuze gegadigde zich aandient om hier een groot bedrijf te vestigen.” En wat betreft het verkopen van het monymentale stadhuis, dat daarmee voorgoed uit gemeentelijke handen verdwijnt: “Je bent harstikke gek als je dat doet!” De veelgenoemde Artiukel 12-status, waartbij de gemeente feitelijk onder curatele van het rijk komt te staan, zou een oplossing bieden. Schunck stelt de raadsleden voor om bestuurders in Vlissingen te raadplegen hoe je dat moet doen – en noemt daarbij de Vlissingse oud-burgemeester en uit Bergen op Zoom afkomstige Letty Demmers.

Stichtingen: politiek in blinde paniek

Marco Duijvelaar vertegenwoordigt meerdere organiserende stichtingen van evenementen en spreekt namens onder meer De Vierschaar, Maria Ommegang, Proefmei en de Stichting Vastenavend. “We snappen dat er moet worden ingegrepen. Maar we missen visie.” Nu laat de politiek zich leiden door haastige spoed, of zelfs blinde paniek. “We werken graag mee maar wél als er randvoorwaarden zorgen voor behoud DNA, cultuur en erfgoed.” Zijn pleidooi: Behoud de kennis en betrokkenheid van de vele duizenden vrijwilligers. “Het houdt voor de gemeente niet op bij alleen wettelijke taken. Besef ook de rijkdom van hetgeen je hebt.” Duijvelaar wijst de raadsleden en wethouders op een gemeenschappelijke verantwoording. “Een samenspel, mits ook bestuurders zich blijven inzetten.” De evenementenorganisaties komen op 3 december bij elkaar en presenteren dan ook een gezamenlijk standpunt.

Ontmoetingscentra: ankerpunten in de wijk

Henk Lenting is inspreker namens de ontmoetingscentra -oftewel wijkhuizen-  in de gemeente Bergen op Zoom. “De ontmoetingscentra zijn ankerpunten in de wijk”, stelt Lenting. “Dat bleek wel gedurende de sluiting tijdens de lockdownperiode, eerder dit jaar.” Veel mensen misten het echt, weet hij. De bezuinigen die de gemeente voor ogen heeft, staan volgens Lenting in schril contrast tot de welzijnsverantwoordelijkheden. Sterker nog: investeren in wijkcentra bespaart uiteindelijk in kosten aan gezondheidszorg. Als mensen zich hier senang voelen, maken ze minder gebruik van de zorgvoorzieningen van de wmo, is zijn overtuiging. Wellicht is het een idee om alle ontmoetingscentra onder te brengen bij Stadlander, merkt Lenting op. “Stadlander zorgt veel beter voor de panden en voorzieningen.” Overigens noemt de inspreker het collegevoorstel om wijkvoorzieningen voortaan in scholen onder te brengen, geen werkbare optie. “Dan vervalt immers in de inloopfunctie.”