Is het uitsluiten van een woonwagen voor verzekeringen discriminatie?

Lia en Klaas Doornberg wonen op De Linie, één van de woonwagenkampen in Bergen op Zoom. Na zo’n 40 jaar verviel hun glasverzekering, de maatschappij hield er mee op. Dus gingen ze op zoek naar een nieuwe en dat werd een vervelende ervaring. Bijna geen enkele verzekeraar wil woonwagens in z’n pakket. Het echtpaar voelt zich behoorlijk gediscrimineerd.

Door: Hans-Jorg van Broekhoven, ombudsjournalist

Klaas vertelt: “Mijn zus woont hier ook. Ze krijgt wel haar camper in Zeeland verzekerd maar niet haar huis. Net als wij.” Het voelt onrechtvaardig voor het echtpaar en daar zijn ze niet de enigen in. Er is enkele jaren geleden zelfs als eens een uitspraak over gedaan door het College voor de Rechten van de Mens. Wij gingen op zoek naar wat er nog wél kan in verzekeringsland. Veel is het niet…

‘Slechte resultaten’

Enkele adviseurs in de regio verwezen door naar De Vereende Verzekeringen. Deze organisatie, gespecialiseerd in bijzondere risico’s, zou wél cliënten met een woonwagen accepteren. Woordvoerder Bert Sonneveld legt uit dat dit tot enige tijd geleden inderdaad zo was maar het bedrijf is ermee gestopt. “We zagen daar enorm slechte resultaten van, heel veel schade ten opzichte van de premie.” Er is nog bekeken of dat te verbeteren was, legt hij uit, maar dat is redelijkerwijs niet gelukt. Discriminatie vindt hij het niet. “Het gaat niet om een bevolkingsgroep”, zegt hij. “Het gaat om de verhouding premie en schade en dat rendabel te krijgen.”

Onderscheid op grond van ras

Zo’n twee jaar geleden is verzekeraar Reaal door het College voor de Rechten van de Mens op de vingers getikt omdat de polissen van ruim 230 woonwagenbewoners werden gestopt. Het opzeggen was volgens het College ‘een verboden onderscheid op grond van ras’ want juridisch wordt deze bevolkingsgroep zo gezien. De sector kreeg het advies opnieuw te kijken naar mogelijkheden. Daar was onder meer het Verbond van Verzekeraars bij betrokken.

Namens dit verbond legt Iwanna de Jonge uit dat het de verantwoordelijkheid en keuze blijft van individuele verzekeraars, al kan ze zich niet voorstellen dat er geen enkele maatschappij iets wil aanbieden. “Het lijkt me ook gek om een hele bevolkingsgroep uit te sluiten zomaar. Wij geloven echt dat verzekerbaarheid voor iedereen moet kunnen.”

Ze stelt dat woonwagenbewoners de meeste verzekeringen zonder problemen kunnen afsluiten, al is er wel minder keuze in aanbieders. Dat zou te maken hebben met het feit dat er andere risico’s gelden. Deze woningen zijn kwetsbaarder. Ook is er minder vraag naar, legt ze uit; “ Verreweg de meeste Nederlanders wonen namelijk in een huis.” Bovendien is volgens haar organisatie maar een zeer klein deel (zo’n vijf procent) van de doelgroep geïnteresseerd in zo’n verzekering. Over dat percentage blijken de bevindingen nogal uiteen te lopen, merken we al snel.

Weinig kans op verandering, door automatisering

Een andere naam die een aantal keren voorbij kwam is Oom Verzekeringen. Dat is echter al veel langer niet meer correct. Chantal Deen legt namens haar werkgever uit dat er wel polissen zijn voor de eigenaren van een woonwagen maar die gelden alleen voor bijvoorbeeld kermisexploitanten of wie meereist met een circus. Zowel in de jaren ’80 als de jaren ’90 heeft haar maatschappij een aantal jaren polissen aangeboden voor woonwagenkampen. Beide keren moest men er tot de conclusie komen dat het niet haalbaar was, met name vanwege het hoge aantal schades. De kans dat dit nog eens verandert is klein, legt Deen uit. Met name omdat verzekeraars steeds meer automatiseren en dergelijk maatwerk daar niet in past.

Interessant is dat Deen een heel ander percentage noemt waar het animo voor een verzekering betreft. Volgens het Verbond van Verzekeraars zou maar vijf procent van de woonwagenbewoners aan willen haken, terwijl het volgens Oom Verzekeringen om ongeveer twintig procent gaat.

Koppelverkoop?

De enige maatschappij waar je nog terecht kunt voor een woonwagen op een kamp lijkt Interpolis te zijn. Daar doet zich wel weer een andere bijzonderheid voor. Je moet dan ook aangesloten zijn bij de Rabobank. Beide organisaties vallen onder Achmea. Volgens Eric Lagerwey, woordvoerder van deze bank, is dat geen koppelverkoop. Hij legt uit: “Je kunt klant worden zonder een rekening te openen. We hebben natuurlijk wel gegevens nodig als je je verzekert.” Je dient je dus te laten registreren bij de Rabobank omdat zo je identiteit wordt vastgelegd.

Zijn Interpolis collega Joost van Buchem bevestigt dat hier nog wel mogelijkheden zijn voor woonwagens, al hebben ze daar niet een speciale polis voor. “Een woonwagen is geen opzichzelfstaand type woning. Er bestaan woonwagens met de kenmerken van een stacaravan, maar ook woonwagens met de kenmerken van bijvoorbeeld een vrijstaande woning. Daarmee vallen de woonwagens dus niet in specifiek beleid, maar in ons algemene beleid.”

Betreurenswaardig

Dave Bekkering werkt bij RADAR, een stichting die gelijke behandeling bevordert en streeft naar een samenleving zonder uitsluiting. Hij is degene die in 2017 van het feit dat Reaal 232 woonwageneigenaren ineens uitsloot een zaak maakte bij het College voor de Rechten van de Mens, en deze won. Hij is toen ook in gesprek geweest met het Verbond van Verzekeraars maar van een echt vervolg is het tot nu toe niet gekomen. In een kort statement laat zijn organisatie weten te betreuren dat de situatie allesbehalve verbeterd lijkt; “RADAR neemt binnenkort weer contact op met het Verbond van Verzekeraars om te bespreken hoe op dit thema vooruitgang geboekt kan worden.”

Of het werkelijk discriminatie is, blijft een lastige vraag. Bekkering vertelt dat eerder al eens door de Commissie Gelijke Behandeling werd gesteld dat het geen directe maar indirecte discriminatie was, vooral omdat niet zozeer de mensen maar hun woonwagens werden uitgesloten. En de indirecte vorm is niet per definitie verboden, als er een objectieve verklaring voor te geven is. De uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens, waarin het wél discriminatie wordt genoemd, was wellicht pijnlijk voor de verzekeringssector maar heeft geen juridische consequenties.

Kwalijke zaak

Lia en Klaas Doornberg hebben dus, via Interpolis, al wel een aanbod gekregen voor een nieuwe verzekering. Daar vallen zowel de woonwagen als glas onder. Ze moeten hierover echter nog een knoop doorhakken, gezien de premie. Er wordt alleen een dagwaarde uitgekeerd als er serieuze schade is aan hun woning en die is na een bepaalde levensduur niet meer zo hoog. Ze blijven het een kwalijke zaak vinden dat bijna alle maatschappijen bij voorbaat nee zeggen vanwege het grote aantal claims. “De goeien moeten lijden onder de kwaaien.” Het nieuws dat RADAR er opnieuw werk van wil gaan maken doet ze wel goed. De meningen over of de benadering van de verzekeraars discriminatie is, lopen dus uiteen. Wellicht lost het vernieuwde overleg ook op dat vlak wat op. Wordt vervolgd…

Heb je ook een zaak of probleem waar je graag eens met een (ombuds)journalist over praat? Meld het gerust via [email protected] en we nemen contact met je op.