Klimaatopknappers in een notendop: minder grijs, meer groen, meer blauw

Tijdens de bloedhete zomers is het een uitdaging om ergens een verkoelend plekje te vinden. Door de extreme droogte mag de boer niet sproeien, mag jij je auto niet wassen en blijft het kinderzwembadje leeg. Op het moment dat er extreme buien over onze streek trekken sta je op sommige plekken tot aan je enkels in het water. Het water kan nergens heen. Met alle overlast van dien. Ons klimaat is in de war. Daarom hebben zes gemeenten, de provincie, het waterschap en twee drinkwaterbedrijven zich verenigd in Waterkring-West. Het is tijd voor actie.

Inge Raaijmakers is voorzitter van die Waterkring. Daarnaast is ze wethouder in de gemeente Roosendaal en heeft ze onder andere beheer openbare ruimte in haar portefeuille. Mooi. Want dat betekent dat ze eerst betrokken is bij het opmaken van het plan van aanpak en dit vervolgens, in elk geval voor haar gemeente, direct kan vertalen naar de uitvoering.

Samenwerking

De aangesloten gemeenten, Bergen op Zoom, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Steenbergen en Woensdrecht brachten samen met provincie, waterschap en twee drinkwaterbedrijven de problemen in kaart. Dat gebeurde op gemeentelijk niveau voor elk van de zes gemeenten maar ook op regionaal niveau. In beide gevallen spelen andere thema’s. In de gemeenten gaat het vooral over de steden, dorpen en bedrijventerreinen. Regionaal gaat het vooral over de natuur, bossen en watersystemen. Dat vult elkaar mooi aan.

Prikkelen

Waterkring West spreekt ook met andere partijen zoals bijvoorbeeld de GGD en de belastingdienst. “Dat lijkt in eerste instantie misschien gek maar dat is het niet”, stelt Raaijmakers. “Klimaat gaat immers ook over gezondheid en luchtkwaliteit en daarvoor is de GGD een logische gesprekspartner. De belastingdienst hebben we erbij betrokken omdat belastingen ingezet kunnen worden als prikkel voor inwoners om klimaatbestendig te handelen.”

Problemen, oplossingen en inspiratie

Jochiem Hendrikson, programmasecretaris van Waterkring West, begeleid het proces voor de regio om te komen tot uitvoering. “Doel is een klimaatbestendig Nederland in 2050. Om dat te bereiken hebben we een klimaatonderlegger opgesteld. Die bestaat uit een feitenkaart die de problemen benoemt. De opgavekaart beschrijft welke mogelijkheden er zijn om die problemen op te lossen. En de inspiratiekaart laat zien hoe het er in 2050 uit zou kunnen zien.”

Brabantse Wal

Vastgestelde problemen zijn de grote versteende gebieden als bedrijventerreinen en bebouwde kernen. Door al dat grijs kan het regenwater niet weg en warmt het in de zon snel op. Maar ook in de bosgebieden gaat het mis. Daar waar zandgrond is zakt het water niet goed weg en zijn bomen kwetsbaar. In andere bosgebieden, bijvoorbeeld op de Brabantse Wal, zakt het water juist te snel weg waardoor droogteproblemen ontstaan.

Klimaatkreken en walhalla

De oplossing klinkt simpel: minder grijs, meer groen en meer blauw. Ofwel de bedrijventerreinen en de bebouwde kom moeten groener worden. En er zijn nieuwe soorten bos nodig. Bossen die en buffer vormen tegen de opkomende hitte in de zomer. Tegelijkertijd is het nodig om controle te krijgen over het water. Als voorbeeld noemt Hendrikson klimaatkreken. “Dat is een mooi systeem. Als je de kreken verruimt kun je meer water bergen en dat geeft meer kansen voor natuur, recreatie en verkoeling.” Hendrikson spreekt van een walhalla voor de natuur als er meer groen en water is.

Aangename kernen en koele dorpen

Raaijmakers zet in haar gemeente in op aangename kernen en koele dorpen. “We kiezen in de toekomst in de dorpen voor meer open bestrating waardoor water beter kan wegzakken. Er komen meer groene zones en bomen die schaduw bieden. Door wijken en kernen groener te maken worden ze in alle opzichten aantrekkelijker.” Bedrijventerreinen worden groener gemaakt door bijvoorbeeld groene daken aan te brengen, zonnepanelen te plaatsen en te kiezen voor halfverharde parkeerplaatsen.

Kostenplaatje

Vanuit het Rijk is 3,5 miljoen euro beschikbaar gesteld. Dit bedrag is gebaseerd op het inwonersaantal en omvat 30% van de totale kosten. De overige 70% moeten de gemeenten zelf betalen. Vanuit haar rol als wethouder weet ze dat de gemeente Roosendaal daar ook andere partijen bij betrekt. “Als we zo’n bedrijventerrein aanpakken brengen we het geld van het Rijk in, maar gaan we ook in gesprek met gemeente, waterschap, bedrijven en ondernemers. Zo onderzoeken we wie wat kan bijdragen.”

Lokale antwoord op de klimaatopgave

Als onderdeel van deze klimaatplannen gaan de zes gemeenten dus ook afzonderlijk aan de slag. Zo presenteert Roosendaal over enkele weken “Roosendaal Natuurstad. “Ons lokale antwoord op de klimaatopgave. We vinden het ook belangrijk om inwoners tips, inspiratie en suggesties te geven. Want ze kunnen ook zelf heel veel doen”, stelt Raaijmakers. “Over een aantal jaren is het overal een stuk aangenamer. Oók bij extreme hitte en bij extreme regenval.”