Minisymposium biobased bouwen slaat aan: ‘Beton en staal, dat is écht passé’

Traditioneel bouwen met steen, beton en staal is he-le-maal uit. Het nieuwe, betere bouwen gaat uit van natuurlijke en plantaardige materialen. Dit biobased bouwen met bijvoorbeeld hout, vlas maar ook geperst papier is niet alleen duurzaam maar het woont ook fijner. Dat blijkt tijdens het eerste minisymposium dat de gemeente Bergen op Zoom dinsdagmiddag in Gebouw-T organiseerde. Een overvolle zaal, een wervelend programma én uiteindelijk de oprichting van een businessclub als netwerkorganisatie voor de biobased (markt)partijen.

Audio: Wethouder Joey van Aken en raadslid Reinoud Krijnen blikken na afloop terug op het minisymposium.

Zevenduizend woningen heeft Bergen op Zoom te bouwen vóór 2040. En die nieuwe huizen moeten bij voorkeur biobased tot stand komen, zegt wethouder Joey van Aken – die vanuit het college graag bouwt aan een betere toekomst voor Bergen. Want nú investeren in duurzame bouwtechnieken is nodig om enerzijds aan de klimaatverplichtingen te voldoen, en tegelijk bewuster om te gaan met de steeds schaarser wordende grondstoffen.

De methode is niet nieuw – al in de middeleeuwen werd biobased gebouwd

Een tweetal sprekers legt uit dat vernieuwing geen luxe is maar een absolute noodzaak. “Op dit moment is 30 procent van de CO2-uitstoot toe te schrijven aan de bouw”, zegt architect en ’turbodenker’ Harold van de Ven. Bomen en andere gewassen zijn daarentegen juist CO2-vreters, die het kooldioxide tijdens de groei uit de lucht onttrekken. En de bouwmethode is niet nieuw – al in de middeleeuwen werd er gebouwd. Houten balken, twijgen als isolatie en rieten bedakingen. Veel van deze -inmiddels historische- gebouwen hebben de tand des tijds overleefd.

Footprint

De tweede gastspreker, materiaaldeskundige Leon de Kok, laat de zaal allerlei bouwkundige voordelen zien van plantaardige materialen. Rekensommetjes tonen dat de kosten op lange termijn best meevallen. Want beton lijkt in de bouwfase voordelig, maar laat zich bij sloop weer heel slecht hergebruiken en is dus niet circulair. En bakstenen zijn ogenschijnlijk fraai, maar het bakproces vergt veel energie en hitte. De uiteindelijke ecologische footprint van deze steentjes valt daarom ook tegen. Het alternatief: kleinere stenen, die het als steenstrips mooi doen voor de gevelbekleding maar geen dragende functie meer hebben. Bij de renovatie van het vroegere V&D-gebouw in Bergen op Zoom zijn dergelijke prefab-gevelplaten gebruikt.

In landen als Zweden, Duitsland en Oostenrijk lopen ze járen vooruit op Nederland

Soms ligt een alternatief voor de hand. Zoals de herontdekking van CLT-bouw. CLT staat voor cross laminated timber, een soort supertriplex van kruislings verlijmde houtdelen. Het is een eeuw geleden uitgevonden maar wordt slechts sporadisch toegepast. In landen als Zweden, Duitsland en Oostenrijk is dat anders: daar loopt men jaren vóór op Nederland.

Tijdens de pauzes en na afloop van de lezingen kunnen de gasten inspiratie opdoen bij de diverse infokraampjes in de foyer. Producenten, toeleveranciers en aanverwante bedrijven geven uitleg over bouwtoepassingen. Een vertegenwoordiger van een verffabrikant uit Terneuzen voorziet gemeenten nu al van biobased lakken voor buitenschilderwerken. De man raakt in gesprek met een raadslid uit Goes – wellicht kan zijn bedrijf daar óók iets voor betekenen. Zo zijn de eerste netwerkbanden gelegd.

Evalueren

Wethouder Van Aken kan na afloop terugblikken op een geslaagde middag. En of er méér symposia zoals deze volgen? “Eerst maar eens evalueren en terugkoppelen met de Bergse raad”, is zijn eerste reactie. Het was immers een raadsverzoek om een dergelijke bijeenkomst te organiseren. Initiatiefnemer en raadslid Reinoud Krijnen van Samen0164 – die samen met zijn burgerlid de raadsmotie heeft uitgewerkt – had éigenlijk een grootschalig congres verwacht in bijvoorbeeld schouwburg De Maagd. Maar ook hij is tevreden. “Ruim negen partijen hebben zich hier vandaag kunnen presenteren. Dat is heel mooi”.  Krijnen hoopt op een vervolgbijeenkomst met nóg meer deelnemers, “waarbij we de De Maagd zeker kunnen vullen.”