Molenaar Ton hoopt de Bisschopsmolen snel weer te laten draaien
Inwoners uit Etten-Leur zal het vast niet ontgaan zijn: de Bisschopsmolen staat al geruime tijd in de steigers. Molenaar Ton Agterbos schreef een boek over het gemaal en is al ruim 45 jaar vrijwilliger. Maar wat is er nu eigenlijk aan de hand met de molen?
Ton omschrijft het probleem als volgt: “In de jaren ’90 zijn er fouten gemaakt met het voegwerk van de molen, waarna er water in de muren gekomen is.” Inmiddels is het voegwerk daardoor zo verduurd geraakt, dat alle voegen vervangen moeten worden. Dit moet wel op een speciale manier gebeuren. “Het voegwerk moet mee kunnen buigen met de molen, omdat de muren meetrillen zodra er gemalen wordt.” Helaas laat de renovatie nog op zich wachten. Alleen bij niet te warm én koud weer kan het voegwerk namelijk vervangen worden. Ook het schilderwerk moet opnieuw gedaan worden en de molen krijgt een gloednieuwe stelling.
Enorme passie voor de molen
De passie die Ton voor de molen heeft gaat ver terug in de tijd. “Ik kwam hier al toen er nog een dierenspeciaalzaak in zat.” Na een gesprek met de toenmalige eigenaar ging het vuurtje branden bij Ton. Hij vervolgt: “Ik heb bij een andere molenaar een dag meegelopen. Die zei dat het mij wel ging lukken, waarna ik vier jaar lessen gevolgd heb.” Sindsdien is de molenaar al meer dan 45 jaar als vrijwilliger betrokken bij de Bisschopsmolen.
Omdat Ton zoveel kennis over de molen heeft en het zonde zou zijn dat deze kennis verloren zou gaan, bundelde hij alle verhalen in een boek. De molenaar had namelijk al die tijd onderzoek gedaan naar de ontstaansgeschiedenis van de molen. “De verhalen uittypen lukte wel, maar hoe dat dan in een boek verwerkt moest worden…” Gelukkig voor Ton raakte toen ook Gijs van Kemenade betrokken bij de molen. Gijs heeft namelijk verstand van het uitbrengen van boeken en helpt sindsdien ook mee bij de molen. Ton was erg blij met het boek, want: “Ik vind het enorm belangrijk dat de ervaringen van de oude molenaars en van mij bewaard blijven.”
‘Hopelijk snel weer open voor bezoekers’
Wanneer Gijs de rondleiding door de molen start, komt pas naar voren uit hoeveel componenten de molen bestaat. Op ieder van de vijf zolders valt er wel een uniek mechanisme te vinden dat bijdraagt aan de werkzaamheden binnen de molen. Van de graanschoner op de graanzolder tot al het antiek dat op de meelzolder te vinden is, er valt zoveel te zien binnenin het gemaal. Vol enthousiasme legt Gijs alle functies uit, waarbij hij iedere keer benadrukt hoe jammer het wel niet is dat het nu niet in beweging is.
“Stilstand is achteruitgang zeg ik altijd.” Daarom baalt Ton er nu ook zo van dat de molen niet kan doen waar hij voor gemaakt is. Maar er is weer perspectief voor de molenaars: als alles voorspoedig verloopt, zou de molen in juli weer volledig klaar zijn. “En dat is belangrijk”, aldus Ton, “want dan kan de Bisschopsmolen ook weer open voor publiek.” Door de rondleidingen hoopt de molenaar dat het enthousiasme over de molen sterker wordt, waardoor er mogelijk nieuwe molenaars bijkomen.
Het boek van Ton Agterbos heet ‘De klap van de molen’. “Het bevat enorm veel historie over het ontstaan van de molens in Etten-Leur en mijn ervaringen. Het is verkrijgbaar bij de Etten-Leur City Shop (voormalige VVV) en bij de Heemkundekring Etten-Leur.”