Nieuwe mijlpaal werkzaamheden Fort Sabina: gevelrestauratie afgerond

Een feestelijk moment bij Fort Sabina, want de gevel van het eeuwenoude fort is helemaal opgeknapt. Begin dit jaar startten de restauratiewerkzaamheden. In oktober zijn de werkzaamheden afgerond. Een mijlpaal om bij stil te staan, en bij vooruit te blikken.

Het stond al zeker vijf jaar op de planning om de gevel van het imposante fort aan te pakken. “Iets wat ook echt nodig was, want de stenen vielen soms gewoon uit de muren”, vertelt Fort Sabina-voorzitter Thomas Zwiers. Corona vertraagde de plannen, maar in 2024 zijn de werkzaamheden dan eindelijk gestart én afgerond. “Een nieuwe stap binnen Fort Sabina”, aldus de voorzitter. Maar de viering is gelijk een moment om vooruit de blikken op de volgende stap: het opknappen van de botenloods.

40-duizend stenen

Terug naar de gevelrestauratie, want dat was hard nodig, meent Syquin van den Berg. Hij begeleidde het project namens aannemingsbedrijf Nico de Bont. “Het fort was best wel beschadigd”, legt hij uit. “Ook van binnenuit waren de muren flink beschadigd.” Dat kwam onder andere door ijzer dat in de muur zat. “Ijzer dat nat wordt, gaat roesten. Dat heeft de muren als het ware kapot gedrukt.”

Een traditionele stenenbakker heeft speciaal voor dit project nieuwe stenen gebakken. Dat houdt in dat er 40-duizend stenen met de hand zijn gemaakt. “Van klei, tot in een kistje, naar hier en in de handen van een metselaar”, vervolgt Van den Berg.

Is Fort Sabina binnenkort dan echt helemaal af’? “Ik vrees dat Fort Sabina nooit echt helemaal af gaat komen”, lacht voorzitter Zwiers. “Het is een ontzettend groot fortencomplex van twaalf hectare met veel gebouwen erop. Maar ieder jaar zetten we een mooie stap, en dat willen we de komende tien jaar zo vol gaan houden.”

Opknappen botenloods

De volgende stap is in ieder geval het opknappen van de grote botenloods. Daar is een subsidie van 1,9 miljoen euro voor vrijgegeven vanuit het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In 1996 legde een brand de loods grotendeels in de as. “We gaan een ruïne eigenlijk opnieuw opbouwen”, zegt Zwiers.

Toon Iding is de projectontwikkelaar als het gaat om de renovatie en herbestemming van de botenloods. Bij het maken van het ontwerp van de venieuwde loods hebben studenten van mbo-, hbo- en universitaire opleidingen mee mogen denken en werken. “Dat gebeurde vanuit het project GRUTS.” Een ook aan de daadwerkelijke (ver)bouw werken studenten mee. “Timmeren, metselen, schilderen, op die manier blijven we jongeren opblijven voor het restauratie- en erfgoedvak.”