Nieuwsanalyse – Schreeuwen werkt: nog steeds blijft Steenbergen azc-vrij

Zes West-Brabantse gemeenten maken met het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) afspraken over de tijdelijk opvang van maximaal 1080 asielzoekers – blijkt uit de huidige stand van zaken. Zo krijgt Bergen op Zoom de komende jaren maximaal 300 opvangplaatsen in het beoogde azc aan de Jacob Obrechtlaan. Ook Roosendaal gaat op zoek naar huisvesting voor 300 mensen. Woensdrecht heeft al een opvang voor 95 vluchtelingen in Putte. Verder kijkt Halderberge naar een geschikte locatie voor 100 asielzoekers, Moerdijk brengt 200 personen onder aan de Schansdijk in Zevenbergen en de gemeente Rucphen neemt 85 opvangplekken voor haar rekening. En Steenbergen? Deze gemeente levert geen opvang voor asielzoekers. “We hebben andere prioriteiten”, zo stelt een woordvoerder.

Acht jaar na de protesten tegen een gepland asielzoekerscentrum klinkt nog steeds de echo van ‘azc nee’ en het beruchte Steenbergse piemellied.  Weet u het nog, oktober 2015? Een voorlichtingsbijeenkomst in sporthal ’t Cromwiel over de opvang van 600 asielzoekers -te bouwen op een terrein naast een bassschool- liep uit op een chaos. Een groep rechtsradicalen verstoorden schreeuwend en met gestrekte armen de bijeenkomst, die een grimmig karakter kreeg. Een bezoekster wilde nog een pleidooi houden vóór de vluchtelingen maar kreeg geen kans. De activisten overschreeuwden haar en zongen ‘daar moet een piemel in’.

De spreekster werd vervolgens door bewakers via een zijuitgang weggeleid, destijds waarnemend burgemeester Joseph Vos greep niet in – hoewel de demonstranten opriepen tot een ‘vossenjacht’. De escalatie haalde het landelijke nieuws, het grimmige Steenbergse protest zette de toon in het landelijke asieldebat.  In het tv-programma De Kwis van BNNVARA klonk een parodie op het piemmellied. Op YouTube is het ruim 547.000 keer bekeken. In Steenbergen zelf was de politiek in shock, Steenbergen was getraumatiseerd. De 600 asielzoekers zijn er uiteindelijk nooit gekomen, ook een tegenvoorstel van 300 plaatsen heeft het in de gemeenteraad niet gehaald.

Het trauma gaat blijkbaar zó diep, dat acht jaar later de gemeente Steenbergen en COA zich nog steeds niet wagen aan zelfs een kleinschalig en tijdelijk azc. In de reactie benadrukt de Steenbergse woordvoerder Annemarie de Graaf dat de kwestie uit 2015 geen enkele rol zou spelen bij de afwegingen die Steenbergen nu maakt. “We richten onze energie en aandacht op de huisvesting van statushouders en Oekraïners”, zegt ze. Het argument komt weinig geloofwaardig over want de buurgemeenten pakken deze taken in hun gebied óók op, met evenveel energie en aandacht. Het is een vergelijking van appels en peren.

En dat terwijl de urgentie bij de asielopvang zo hoog is.  In een verklaring namens de zes regiogemeenten weten stelt coördinerend wethouder Joey van Aken (Bergen op Zoom): “De regio realiseert zich dat ze voor een behoorlijke opgave staat. Wij willen die maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.” Eén van de argumenten om zélf te kiezen voor opvang is de toekomstige Spreidingswet, waarmee de rijksoverheid gemeenten kan verplichten asielzoekers te huisvesten. Dat wil West-Brabant zien te voorkomen. Met de val van het kabinet wordt deze wet vermoedelijk controversieel verklaard. Het is nog maar de vraag of de Spreidingswet er ooit zal komen.

Het is een feit: zes West-Brabantse gemeenten vangen samen 1080 asielzoekers op en Steenbergen doet niet mee. De last wordt daarmee op de andere gemeenten afgewenteld waarmee het Steenbergse probleem -het trauma van 2015- ook een regionaal probleem wordt. Maatschappelijke verantwoording nemen doe je sámen. En zolang de angst regeert, is een echte samenwerking niet mogelijk. Wat kwalijker is: uiteindelijk hebben de schreeuwers van acht jaar geleden hun zin gekregen. Steenbergen is en blijft vrij van asielzoekers.