Nieuwsanalyse – Waar blijven de spiegels op het Bergse stadskantoor?

Opnieuw zet de wijze hoe Bergen op Zoom omgaat met financiële tegemoetkomingen van het Rijk het gemeentebestuur in een kwalijk daglicht. Want Bergen houdt drie miljoen euro over aan de huisvesting van Oekraïense oorlogsvluchtelingen – die letterlijk hun onderkomen vinden tussen de ratten van het leegstaande Avondvrede. Het college heeft daar geen moeite mee: de ratten waren er immers eerder dan de vluchtelingen, is het argument. Onderzoeken naar bewonersklachten over de angstcultuur op avondvrede wuift de wethouder van de hand. De mensen hebben het daar goed, niemand doet de mond open dus wat valt er te klagen? En wie durft op te staan tegen het repressieve huistoezicht wordt ’s nachts op straat gezet of kan rekenen op een verbanning naar de kelder. Dat heeft de betreffende bewoner dan zélf gewild – is het verweer van de wethouder. Ondertussen wast het college de handen in onschuld en wordt bespaart op de uitgaven. De niet besteedde miljoenen, bedoeld voor een humane huisvesting, gebruikt Bergen op Zoom nu voor een nieuw onderkomen voor de Vastenavendbouwclubs. Agge mar leut et!

En het is niet voor het eerst dat Bergen op Zoom steungelden op dubieuze manier aanwendt. Drie jaar geleden kwam de gemeente in het nieuws door de oneigenlijke inzet van een half miljoen euro landelijk coronageld, dat voor de noodlijdende Bergse cultuursector was bedoeld. Want het geld werd niet verdeeld onder de noodlijdende kunstenaars, zzp’ers en andere ondernemers in de cultuursector; het college wilde het geld gebruiken om topambtenaren te betalen die waren ingevlogen voor de sanering van het toenmalige gemeentelijk cultuurbedrijf – waarbij tientallen gemeentebanen op de tocht kwamen te staan bij het Markiezenhof. Het leidde tot een storm van maatschappelijk protest, de Tweede Kamer sprak zich afkeurend uit over de Bergse handelswijze en de verantwoordelijk wethouder moest het veld ruimen.

Een jaar daarvoor struikelde de Bergse raad over het probleemdossier van zwembad De Schelp. Vele miljoenen verkeerd besteed aan verbouwingen, onjuist gebruik van roestvast staal in dragende constructies waarbij bezoekers én medewerkers jarenlang in een onveilig gebouw moesten zwemmen en werken. Het was allemaal niet waar, kritische onderzoeksrapporten verdwenen in bureaulades. Slechts een enkele fractie -zoals de BSD- verzette zich tegen dit struisvogelbeleid. Het leidde tot een diepgrondige politiek-bestuurlijke crisis in Bergen op Zoom, waarbij de zittende wethouder uiteindelijk verantwoordelijkheid nam voor de bestuurlijke missers van haar voorgangers – die inmiddels elders een fijne functie of een burgemeesterschap hadden gevonden. Een uitzondering.

Waarom lukt het Bergse gemeentebestuurders niet lering te trekken uit de duurbetaalde lessen van het verleden? Waarom ontbreken de spiegels op het Bergse stadskantoor, en is er geen sprake van zelfreflectie? Het patroon is klassiek: bij confrontatie en kritiek op het beleid zet het college de hakken in het zand. Coronageld oneigenlijk besteed? Dat ziet de buitenwereld volgens de bestuurders verkeerd. Tot op het laatst volhardt het voltallige college in de gemaakte beleidskeuzes. In de spoedvergadering van de Bergse gemeenteraad betreurde toenmalig burgemeester Frank Petter de landelijke commotie, die Bergen op Zoom in een kwaad daglicht had gesteld. De media zijn de schuldige, het eigen falen wordt niet gezien. En openlijke excuses aan de door corona zwaar getroffen Bergse cultuursector bleven uit.

Ook bij de onthullingen van de onderzoeksredactie van ZuidWest springt het college – en de ambtelijke ondersteuning – in een defensieve houding. De misstanden bij Avondvrede, met een repressief toezichtbeleid -waaronder bewoners zich onveilig voelen- kúnnen voor het college niet waar zijn en dus zíjn ze voor het college niet waar. Wat je zou verwachten, is een geschrokken reactie waarbij de gemeente een diepgravend onderzoek aankondigt naar de verblijfsomstandigheden en bouwkundige gebreken op Avondvrede maar ook in de andere opvanglocaties, zoals het voormalige politiekantoor aan de Jacob Obrechtlaan. Maar nee. Opnieuw wentelt het Bergse college zich in de slachtofferrol en zijn de boodschappers van het nieuws de boosdoeners.

Andere gemeenten in de regio pakken de huisvesting wél goed op, zoals Roosendaal dat de verbouwing van een leegstaand kantoor prima heeft georganiseerd. Of over de provinciegrens in Zeeland: Reimerswaal en Kapelle kiezen voor nieuwe en verzorgde, tijdelijke woonunits. Elke euro opvanggeld voor de Oekraïense vluchtelingen gaat daar ook naar de opvang. Maar ja, die gemeenten hebben geen miljoenenschuld af te lossen of verkiezingsbeloften over Vasternavendbouwkoten in te lossen. Dan liggen de prioriteiten blijkbaar anders.