Nieuwsanalyse – Wat Bergen níet heeft geleerd van 21 oktober 2015

Het is verkiezingstijd en de campagnekoorts neemt toe. Ook raadsleden en wethouders zijn volop in de weer om hun politieke partijgenoten op provinciale- en waterschapslijsten te ondersteunen. In een periode waarbij elke stem telt, is een goede communicatie van het uiterste belang.

Onvoorstelbaar, dat daarom de bekendmaking van de bouw van een azielzoekerscentrum (azc) in Bergen op Zoom op een vrijdagnamiddag er eventjes tussendoor wordt gefietst. Geen persbericht, geen informatiebijeenkomst, geen mededeling in de gemeenteraadsvergadering de avond ervoor, maar gewoon een mailtje in het digitale postvak van de raadsleden. En een downloadlinkje op een subpagina van de gemeentelijke website – zonder enige vorm van toelichting.

Het Bergse college wil in Bergen op Zoom een azc met ruimte voor driehonderd bedden, zo blijkt, voor zowel asielzoekers als voor statushouders die nog op een vaste woning wachten. Toestemming van de gemeenteraad is niet nodig, het gaat immers om een tijdelijk gebouw en dus mag het college zélf beslissen. Wethouder Joey van Aken, onder wiens portefeuille het beleid valt, wil wel met de raad in gesprek maar de keuze voor de asielopvang is feitelijk al gemaakt. Op 1 januari 2024 moet het gebouw er staan.

Het is niet de vraag óf de driehonderd opvangplaatsen er komen, maar wáár. De kans is groot dat het college al enkele plaatsen in gedachten heeft, want over pakweg drie weken moet er een raadsdebat komen. Onderwijl verkeert de Bergse politiek in staat van verwarring, Voor oppositieleider Arjan van der Weegen (GBWP) is de schimmige communicatie zelfs een regelrechte schoffering van de Bergse raad. Want de raadsfracties vragen al geruime tijd om duidelijkheid over opvang. Juist wethouder Van Aken had, met zijn achtergrond als raadslid in Steenbergen in de periode 2014-2017, beter moeten weten – stelt Van der Weegen.

Huisvesting van asielzoekers ligt maatschappelijk zeer gevoelig. De datum van 21 oktober 2015 betekende voor Steenbergen maar ook voor het nationale asieldebat een keerpunt, met een informatiebijeenkomst in het Cromwiel die volledig uit de hand liep. Rechtsextremisten verstoorden de raadsbijeenkomst en scandeerden de leus ‘Azc, weg ermee’. Voor een groot deel relschoppers van buiten de gemeente maar ook onder de eigen inwoners was weerzin tegen de komst van een grootschalig azc – dat er overigens nooit is gekomen. Het Steenbergse gemeentebestuur had de maatschappelijke impact onderschat.

Communiceren over ontwikkelingen als de realisatie van een azc, is bestuurlijk over eieren lopen. Natuurlijk hebben gemeenten een plicht en verantwoordelijkheid, maar het gaat ook om de manier waarop je de boodschap brengt. Luisteren naar inwoners en vooral: ook tegengeluiden en kritiek serieus nemen. De veelgenoemde plaatsingswet is nog niet vastgesteld, Bergen op Zoom loopt daarmee op de muziek vooruit. De raadsbijeenkomst die op z’n vroegst eind maart zal plaatsvinden, zal zeker op belangstelling van inwoners kunnen rekenen. Het college hoopt de raad dan “mee te nemen en de kans te geven om vragen te stellen en een zienswijze kenbaar te maken.” Maar een echt open debat zal het niet meer kunnen worden. De pap is immers al gestort.