Nieuwsanalyse – Wijkvernieuwing is méér dan alleen investeren in stenen

Bergen op Zoom heeft de onrustigste jaarwisseling in lange tijd achter de rug – met brandstichtingen, vernielingen, een aanslag op een bakkerij in Gageldonk en geweld tegen hulpverleners. Ook bij de Dirk van den Broek-supermarkt in de wijk Noorgeest woedde deze nacht een grote brand, de vlammen sloegen metershoog uit het dak – nadat eerder op de dag een auto op het aangrenzende parkeerterrein uitbrandde. Burgemeester Mulder constateert een verwaarlozing van de wijken. Terwijl juist zoveel is geïnvesteerd in het wijkherstel in Bergen op Zoom… maar wat helpt de vernieuwing van stenen als je de mensen die er wonen vergeet?

Vuurwerk is al lang geen spelletje meer en wat voorheen afgedaan kon worden als een uit de hand gelopen kwajongensstreek, is inmiddels een regelrechte aanslag. Het illegale knalvuurwerk, de Cobra’s, heeft inmiddels de kracht van militaire explosieven.

Tot twee maal toe brand op bedrijventerrein Kruisakkers, auto’s vernield en de ME die moest optreden tegen raddraaiers. Voor de Bergse burgemeester Margo Mulder is de maat vol en ze spreekt stevige woorden: de wijken zijn verwaarloosd en dat resulteerde in een golf van vernielingen. Mulder wil daarom nóg meer inzetten op een wijkgerichte aanpak om problemen onder met name jongeren te voorkomen.

Daarin vindt ze steun van raadspartij Lokaal Realisme – volgens fractieleider Maarten van ’t Hof hebben de bezuinigingen op de wijkcentra hun tol geëist. Wat jarenlang aan wijkvoorzieningen is afgebroken, moet weer worden opgebouwd, stelt hij. Van ’t Hof – inmiddels gepensioneerd – was in het verleden werkzaam bij de vrijwillige brandweer en ziet geen heil in een gemeentelijk vuurwerkverbod. Een verbod is nodig, maar wél in landelijk en zelfs in Europees verband. De illegale explosieven zijn via het vrije Europese handelsverkeer verkrijgbaar en dat maakt het onderscheppen van zendingen erg lastig.

Raadslid Sander Siebelink (CDA/V-BoZ) wil strenge straffen voor de daders – wat hem betreft mogen de schuldigen voor twintig jaar of langer de cel in. “Daders worden geaaid in plaats van gestraft”, stelt Siebelink. Maar over de vervolging en de strafmaat heeft de gemeente geen invloed – dat is een verantwoordelijkheid van justitie, benadrukt Jim Bernaards (VVD). Zijn fractie is vooral “erg boos” over wat er tijdens de jaarwisseling is gebeurd. Wat de liberalen betreft is extra investeren in wijken niet aan de orde. “We hebben de laatste jaren al miljoenen besteed aan de wijkvernieuwing in Gageldonk.” Zo heeft Bergen op Zoom ruim negen ton bijgedragen aan de wijkvoorziening Huis van de Wijk, aan het vernieuwde Piusplein. Toch heeft de ‘huiskamer van de wijk’ niet kunnen voorkomen dat tot twee keer toe een vuurwerkaanslag is gepleegd op de Turkse bakkerij – tweehonderd meter verderop.

Inderdaad is Gageldonk-Oost ingrijpend veranderd; de laatste vijftien jaar zijn de meeste huurwoningen gerenoveerd of vervangen door nieuwbouw. Maar het blijkt: met het renoveren van een woonblok of het schilderen van kozijnen los je problemen in de wijk niet op. De uitzichtloosheid, de verborgen armoede, maar ook de verwevenheid van criminaliteit in de samenleving met intimidatie van bewoners – het maakt al decennialang deel uit van de oude wijken als Gageldonk, de Sterrenbuurt/Warande en Noorgeest. De afgelopen zomer haalde de straatterreur rondom de Groenplaats zelfs het landelijke nieuws. Voor de VVD is investeren in de wijk in elk geval duidelijk: meer blauw op straat en handhaven. Maar ook dat lost uiteindelijk niets op – alleen zijn de problemen niet meer zichtbaar op straat maar blijven verborgen achter de voordeuren. Tot het opnieuw tot een geweldsexplosie komt, zoals tijdens de afgelopen jaarwisseling. Een leefbare wijk krijg je niet met repressief beleid. Leefbaarheid ontstaat door te investeren in mensen en voldoende toekomstperspectief te bieden.