Ook Kamer wil snel verbodslijst van belangrijkste PFAS-stoffen: ‘Kansen voor West-Brabant’

In de strijd tegen de schadelijke chemische stoffen bekend als PFAS heeft de Tweede Kamer deze week een belangrijke motie aangenomen. Deze roept de minister op om vóór de zomer van dit jaar een verbodslijst van de meest problematische PFAS-stoffen op te stellen. Ludo Maas, algemeen bestuurslid voor de Partij voor de Dieren (PvdD) bij het Waterschap Brabantse Delta, is blij met de actie van de Kamer. Vorige maand wist Maas een meerderheid in het Waterschapsbestuur te overtuigen van een brandbrief aan de minister, om snel met een PFAS-verbod te komen. Hij ziet kansen, óók voor West-Brabant, om de waterkwaliteit op orde te krijgen: “Hoe eerder zo’n verbod er komt, hoe beter.”

“Het is goed nieuws dat de Tweede Kamer dit besluit heeft genomen,” zegt Ludo Maas. “Het gaat verder dan wat we in de vorige vergadering van het Algemeen Bestuur hebben gevraagd. De druk vanuit de waterschappen, waaronder de onze, heeft zeker bijgedragen aan dit resultaat.” De motie heeft inmiddels de steun van een derde van de Nederlandse waterschappen, maar Maas benadrukt dat dit nog niet overal het geval is. “De waterschappen die de motie niet hebben aangenomen, zoals Scheldestromen, mogen zich wel even achter de oren krabben. Zeker gezien de serieuze aanpak van de minister naar aanleiding van ons signaal.”

PFAS zit écht overal

PFAS (Per- en polyfluoralkylstoffen) is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die moeilijk afbreekbaar zijn en schadelijk kunnen zijn voor mens, dier en milieu. “Deze stoffen zitten overal: in slootwater, rioleringen, en zelfs in ons drinkwater,” legt Maas uit. “Daarnaast komen ze voor in producten zoals shampoos, cosmetica en zelfs sommige medicijnen.” De stoffen zijn bekend om hun schadelijke effecten, waaronder het risico op kanker. Daarom is een aanpak bij de bron essentieel volgens Maas: “Wat er niet in zit, hoef je er ook niet uit te halen.”

Zuiveren lastig en kostbaar

De aanwezigheid van PFAS in het milieu maakt het zuiveren ervan lastig en kostbaar. Jaarlijks stroomt er via de persleidingstraat van Moerdijk naar de Westerschelde maar liefst 23 kilo PFAS het water in. “Daar zijn de Zeeuwse boeren helemaal niet blij mee,” vertelt Maas. “Het is voor waterschappen enorm moeilijk en duur om deze stoffen uit het water te halen. Daarom moet de focus liggen op het voorkomen dat ze überhaupt in de waterkringloop terechtkomen.”

Europese regels

De aangenomen motie in de Tweede Kamer is een belangrijke stap, maar de uitvoering ervan vergt snelheid en zorgvuldigheid. Ludo Maas benadrukt dat de minister snel moet handelen: “De problematiek rondom PFAS is al jaren bekend. Het Rijk heeft al veel verwezen naar toekomstige Europese regelgeving, maar het lijkt me uitvoerbaar om voor het eind van het jaar een actieplan op te stellen.” Dit plan moet zorgen voor een nationaal verbod op niet-essentiële PFAS-producten, waarbij essentiële toepassingen zoals medicijnen worden ontzien.

Kaderrichtlijn Water (KRW)

Daarnaast wijst Maas op de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), die stelt dat alle oppervlaktewateren tegen 2027 aan strenge kwaliteitseisen moeten voldoen. “Veel PFAS-stoffen vallen niet direct onder de normen van de KRW, maar ze hebben wel een slechte invloed op de macrofauna in onze wateren,” zegt Maas. “Denk aan kevers, slakken en larven van libellen. Als we niet aan die eisen voldoen, hebben we een probleem. We hebben een inspanningsverplichting en die moeten we gewoon halen.”

Wat kunnen inwoners doen?

Voor inwoners die willen bijdragen aan het verminderen van PFAS in het milieu, heeft Maas een aantal praktische tips. “Zoek op internet naar producten die geen PFAS bevatten. Er zijn alternatieven beschikbaar, bijvoorbeeld voor cosmetica en shampoos. Dit kan helpen om minder PFAS via huishoudelijk afvalwater in de riolering terecht te laten komen.” Hoewel er nog geen specifiek keurmerk bestaat voor PFAS-vrije producten, zou dit volgens Maas een nuttige toevoeging kunnen zijn. “Maar uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid vooral bij de industrie. Zij moeten stoppen met het gebruik van schadelijke stoffen.”

PFAS-vrije toekomst

Met de steun van waterschappen en de druk vanuit de Tweede Kamer is de weg naar een strengere aanpak van PFAS geopend. De Partij voor de Dieren blijft zich inzetten voor een gezond en schoon watersysteem. “We lopen als overheid vaak achter de feiten aan ten opzichte van bedrijven,” besluit Maas. “Maar het is nu tijd dat de gifkraan dichtgaat.” Terwijl de ogen van de Zeeuwse buren gericht zijn op de ontwikkelingen in Brabantse Delta, hoopt Maas dat het voorbeeld van zijn waterschap anderen inspireert om ook actie te ondernemen. “Samen moeten we de verantwoordelijkheid nemen om ons water schoon en veilig te houden, voor mens en natuur.”