Partij stond niet op de kieslijst, maar zit nu wel in de raad: afsplitsingen in lokale politiek nemen toe

Het aantal raadsleden die hun partij verlaten en vervolgens een nieuwe opstarten neemt toe. Volgens onderzoek van het NRC zijn er sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 al 150 nieuwe fracties. In bijna de helft van de gemeenteraden zit er nu een partij, waar kiezers niet voor stemden. In de periode van 2014 tot en met 2018 was dit dertig procent. Ook in Roosendaal en Bergen op Zoom ontstonden er, na de gemeenteraadsverkiezingen, nieuwe partijen. In de gemeente Woensdrecht is er niets veranderd.

Botsende karakters of zich niet meer kunnen vinden in de standpunten van de partij. Zowel op persoonlijk als inhoudelijk vlak maken raadsleden de keuze zich af te splitsen. In Roosendaal kwamen er drie nieuwe fracties bij. Twee partijen verdwenen hierdoor van het lokale politieke toneel. De overgestapte raadsleden namen namelijk alle zetels mee naar hun nieuwe partij. In Bergen op Zoom ligt het ingewikkelder. Daar werden vier nieuwe fracties opgericht. Eén daarvan is inmiddels weer opgeheven. Met name binnen de VVD vonden er veel wisselingen plaats. Ook is er binnen het Bergse politieke landschap een eenmansfractie van naam veranderd.

Roosendaal: twee nieuwe eenmansfracties en volledig SP wisselt

In Roosendaal was de eerste breuk een half jaar na de verkiezingen. Selda Bozkurt besloot in oktober 2018 de Nieuwe Democraten te verlaten en richtte Burger Belangen Roosendaal op. Zij nam de enige zetel mee, waardoor de Nieuwe Democraten uit de raad verdween. Op basis van voorkeurstemmen kwam Bozkurt in de raad. Met slechts één stem verschil, eiste zij haar raadszetel op. Dit leek de nummer 15 van de lijst niet in dank te worden afgenomen. Zij miste de steun van de partij en besloot als eenmansfractie verder te gaan.

Een maand later werd Jac Wezenbeek uit de VVD-fractie gezet. De man, die vier verkiezingen op rij met voorkeurstemmen in de raad kwam, zou te veel zijn eigen koers varen. De druppel was een stemming over een motie. Hij stemde voor, de rest van zijn partij was tegen. Hij bleef lid van de VVD en ging onder zijn eigen naam verder als eenmansfractie. Inmiddels is bekend dat de horecaman tijdens de verkiezingen van 2022 de kar zal gaan trekken voor 50PLUS.

De volledige SP-fractie voelde zich onvoldoende gesteund door het bestuur. Adriënne Maas, Marion Heessels en Michael Beens besloten in februari 2021 verder te gaan onder de naam Lokaal Sociaal 21. Door het vertrek kwam er een einde aan 25 jaar SP in Roosendaal. Lang zal de nieuwe partij niet bestaan. In 2022 staat zij niet op de lijst van de gemeenteraadsverkiezingen. Maas gaf aan dat zij politiek even in “de koelkast” zet, maar zegt niet “nooit meer.”

Bergen op Zoom: VVD zit vol wisselingen en CDA raakt een raadslid kwijt

De opvallendste verandering binnen de Bergse politiek was die van draaideurpoliticus Gertjan Huismans. In september 2018 kondigde hij aan de VVD te verlaten om vervolgens na ruim drie jaar later weer terug te keren op het vertrouwde nest. Een vertrouwenskwestie was in eerste instantie de reden om de partij in 2018 te verlaten. Huismans moest zijn rol als VVD-leider afstaan aan Rian Govers-Gabriels. Ook het vicefractievoorzitterschap werd hem niet gegund. Dit ging naar Joost Pals. Een bemiddelaar mocht niet baten. Het vertrouwen was niet meer te herstellen. Huismans, die als sinds 1999 in de raad zit voor de VVD, startte een eenmansfractie op met de naam PUNT. Maar na drie jaar keerde het raadslid toch weer terug naar de VVD. Na het vertrek van Govers en Pals, was de weg weer vrij.

Het vertrek van Govers en Pals bij de VVD-fractie kwam in maart 2021 niet uit de lucht vallen. Een “fundamenteel en slepend meningsverschil tussen de raadsleden en het afdelingsbestuur” werd als reden genoemd. De druppel was de discussie over de verhoging van de salarissen van de wethouders. Met “ongepaste middelen” zou het afdelingsbestuur de interne discussie binnen de Bergse VVD-fractie willen blokkeren. Govers en Pals stapten na dit kookpunt samen met Maarten van ’t Hof uit de partij. Het drietal richtte de nieuwe fractie Lokaal Realisme op.

Ook binnen het CDA vond er een afsplitsing plaats. Reinoud Krijnen, die pas sinds de afgelopen verkiezingen in de raad zat, voelde zich niet gehoord. Het grote breekpunt was het afblazen door de coalitie van het City Service Punt. Hij stemde als enige in voor de grote bewaakte fietsenstalling die in de Fortuinstraat moest komen. De Halsterenaar bleef niet stilzitten en richtte in oktober 2018 zijn eenmansfractie Samen 0164 op.

Steunpunt Bergen op Zoom wordt 50Plus

De Bergse eenmansfractie Steunpunt Bergen op Zoom gaat per oktober 2020 door het leven als 50Plus. De lange wens van fractievoorzitter John Voets kwam daarmee in vervulling. Er waren in 2014 al plannen om onder de vlag van 50Plus deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen. De ouderenpartij, die net vier jaar bestond, was hier nog niet klaar voor. Voets was blij dat ze na zes jaar alsnog de stap konden maken.

Het onderzoek geeft aan dat afsplitsingen bij lokale partijen twee keer zo vaak voorkomen. Een verschil van inzicht wordt het vaakst genoemd als reden. Dit kan natuurlijk van alles zijn, zowel inhoudelijk als persoonlijk. In het geval van Roosendaal vonden de afsplitsingen juist plaats bij twee landelijke partijen en één lokale partij. En ook in Bergen op Zoom was hier alleen sprake van partijen die ook landelijk actief zijn. De twee steden wijken op dit punt dus af op de resultaten van het onderzoek.