Onderzoek naar ontstane angstcultuur loopt, fractievoorzitters willen vooral vooruit

Het onderzoek naar de ontstane angstcultuur in het Huis van Roosendaal blijkt inmiddels te zijn opgestart. Na de publicatie van Streekomroep ZuidWest over de wijze waarop oud-burgemeester Han van Midden bestuurde, komen een aantal Roosendaalse fractievoorzitters en een vakbondsbestuurder aan het woord. Vooruit gaan lijkt de boodschap, maar terugkijken is belangrijk want uit de geschiedenis kan geleerd worden. “Mensen willen niet graag de vuile was buitenhangen. Maar de emmer is hier zo ver overgelopen.”

Armine Stepanyan is vakbondsbestuurder Decentrale Overheden van het FNV en socioloog. Ze geeft de avond voorafgaand aan het interview te kennen weinig tijd te hebben, in verband met een dag vol vergaderingen. Toch maakt de vakbondsbestuurster tijd om de redactie te woord te staan tijdens een autorit naar een vergadering. Zij geeft haar visie op hetgeen nu bekend is omtrent de voormalig burgemeester van Roosendaal. Want, zo geeft ze aan: “Net zoals ik nu in mijn auto rijd, is het belangrijk om in mijn achteruitkijkspiegel te kijken zodat ik een veilige omgeving heb.”

Volgens Stepanyan heeft de vakbond sociale veiligheid hoog in het vaandel staan. “Want als de top van een organisatie niet goed functioneert, dan gaat dat doorslaan op de veiligheid. Ambtenaren moeten vrijelijk hun mening kunnen geven. Dat mag je niet zomaar onder het tapijt vegen en doorgaan. Het is belangrijk om te reflecteren, vinden we als vakbond. Door achteruit te kijken, kun je leren van de geschiedenis.”

Huidig burgemeester Mark Buijs vindt het niet gepast om te reageren omdat hij er niet bij is geweest. “Echter hoop ik wel dat we snel afscheid nemen van verhalen rondom personen om te komen tot onze werkelijke opdracht, namelijk de inhoudelijke aanpak van de grote uitdagingen van onze gemeente.”

Stepanyan snapt dat de burgemeester niet teveel via de media wil reageren. “Dat hij een andere koers wil varen is duidelijk en dat kan ik waarderen. Dat zie ik ook in de wijze waarop wij worden betrokken in het onderzoek. Hij doet echt zijn best en betrekt medezeggenschap hierin. Het onderzoek kijkt naar de bestuurscultuur van de gemeente Roosendaal. Hiervoor moet je door de pijn. Dat vergt lef.”

Het incident heeft sociaal en emotioneel impact op mij gehad.

PvdA-fractievoorzitter Björn Rommens kwam ter sprake in het artikel, waarbij hij door de burgemeester met wijzende vinger aangesproken werd. Rommens zegt hier zelf over, na het artikel te hebben gelezen: “Ja het klopt dat dit zo gebeurd is, dus ik kan het moeilijk ontkennen. Het incident heeft sociaal en emotioneel impact op mij gehad. Maar uiteindelijk moet ik er zijn voor de inwoners van Roosendaal en kan ik niet te lang bij zo’n incident stilstaan.”

De overige feiten komen Rommens bekend voor. “Han was een goede burgemeester, die ook veel voor elkaar heeft gekregen. Bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid. Onder de inwoners werd hij als burgemeester ook erg gewaardeerd. Maar als je alle berichten vanuit de wandelgangen moet geloven, was dat gevoel binnen het Huis bij sommigen anders.”

Voorwaarts met Winston Churchill

Defensieman en fractievoorzitter van de VLP Alex Raggers herkent het beeld over Van Midden niet. “Ik ken Han als een hele fijne, prettige, hardwerkende vent. Die ik altijd mocht bellen. En dat heb ik vanuit mijn rol als fractievoorzitter best vaak gedaan. Dan nam hij altijd op. Als je in een vlek gaat wrijven, wordt hij meestal niet schoner”, zo leerde hij bij defensie. Raggers wil voorwaarts en wil de stad beter maken. “Ik snap het werk van de pers, die kunnen slijpen aan de democratie”, zucht hij, en geeft aan dat dat goed is.

Raggers vindt dat het onderzoek moet gaan over de afgelopen tien jaar. “Ik loop nu tien en een half jaar mee in de gemeenteraad, bijna elf. Cultuur bouw je niet op in twee jaar.” Vrij naar Winston Churchill quote hij: “Democratie is helemaal niet zo een goed systeem, maar wel beter dan alle andere systemen.” Uiteindelijk wil hij daarmee zeggen dat eenieder; Raadsleden, collegeleden en burgemeesters het beste willen voor inwoners. Maar hij hoopt snel vooruit te kunnen kijken.

Peter Raaijmaekers van de Roosendaalse Lijst zit ook in de vooruit-stand. Maar de gebeurtenis waarbij ze door de burgemeester als fractievoorzitters uit de raadsvergadering zijn geroepen, komt hem bekend voor. “Dat was om onze mening te geven over zijn eigen functioneren, dat vond ik wel heel bijzonder. Dat had ik niet verwacht en was ook helemaal niet nodig.” Hij bestempelt dit dan ook als een merkwaardige actie. Dat heeft hij ook tegen de toenmalig burgervader gezegd. Over het feit of hij dwingend aanwezig was op het gemeentehuis, kan hij moeilijk oordelen.

Het mag niet meer voorkomen.

Over welke tijdspanne het onderzoek zou moeten gaan, is in eerste instantie uit gegaan van de situatie met Sanneke Vermeulen. “Daarna kwamen de geluiden die we van het ambtelijk apparaat hoorden. Dat er toch veel mensen met langdurig ziekteverlof waren, thuis zaten of overgeplaatst waren, of met vervroegd pensioen.” Dit was half bekend maar konden ze niet aantoonbaar maken. “Wij dachten dat het iets van de laatste jaren was dat het zo ontploft is.” Raaijmaekers is voorstander om het onderzoek over een korte tijdspanne te laten gaan. Dit vooral om snel vooruit te kunnen en ervan te leren. “Het mag niet meer voorkomen. Met wat er nu bekend is over de voormalige burgemeester, zou de tijdspanne mogelijk wat langer moeten zijn.”

De emmer is overgelopen

Stepanyan denkt ondertussen aan die loyale ambtenaren die zich eenzaam hebben gevoeld. “Terwijl zij in alle vrijheid hun mening en adviezen hadden moeten kunnen delen. Dit is een cultuur geweest waar mensen zich niet veilig hebben gevoeld. Macht corrumpeert ook en daarom is het belangrijk dat er een tegenmacht is. Dat is hier niet het geval geweest en dat is pijnlijk. Dit had eerder moeten stoppen.”

Het is volgens de vakbondsbestuurder belangrijk dat collega’s zich verenigen. “Sociale veiligheid is wettelijke plicht. Wat je als overheid verwacht van je burgers, dan moeten ze daar zelf ook het goede voorbeeld in geven.”

Haar conclusie is dat mensen niet graag de vuile was buiten hangen. Maar de emmer is hier zover overgelopen, dat ze zich genoodzaakt voelde daartoe. Het feit dat mensen slechts anoniem naar buiten treden, geeft aan dat ze zich niet veilig voelen.

De verwachting is dat in mei 2025 het onafhankelijke onderzoek wordt afgerond.

Deze productie kwam mede tot stand met behulp van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.