Vier nieuwe beelden op Peperbus in Bergen op Zoom dankzij Stichting Vastenavend
Eén van de nieuwe beelden op de Peperbus in het licht gezet
Er staan vier gloednieuwe beelden in de nissen van de karakteristieke kerktoren van Bergen op Zoom, de Peperbus. De kunstwerken zijn een cadeau van de Stichting Vastenavend, voor het 77-jarig bestaan. Dat was vorig jaar, maar door de coronacrisis kon het feest nu pas gevierd worden. Zaterdagavond zijn de vier beelden onthuld: Jan metten Lippen, Gertrudis van Nijvel, de zeemeermin en de nar. Beelden met een Bergs verhaal, gemaakt door Bergse kunstenaars.
Het is traditie dat de Stichting Vastenavend haar jubilea viert door Bergen op Zoom een cadeau te geven. Denk aan de Geit op ’t Bleekveldje of het gedicht van Bert Bevers bij de Dikke Boom. Maar voor het 7×11 jubileum is de stichting net even een stap verder gegaan. Ze heeft vier Bergse kunstenaars opdracht gegeven de lege nissen van de Peperbus te vullen met enorme beelden. Het zijn Gertrudis van Nijvel, de zeemeermin, Jan metten Lippen en de nar. Of zoals de stichting zegt: “De vier figuren hebben elk een andere oorsprong: legendarisch, mythologisch, historisch en symbolisch.”
Verschillende beelden, maar de verhalen versterken elkaar
De beelden van Gertrudis van Nijvel en Jan metten Lippen zijn gemaakt door Kees Warmoeskerken. De zeemeermin is ontworpen door Sjoerd van den Boom en gemodelleerd door Paul Lelieveld. En dan is er nog de nar. Dat is een kunstwerk van Eric Elich. “Hoe verschillend ze ook zijn, hun verhalen grijpen in elkaar en versterken elkaar,” legt de stichting uit. “Ze vertellen over de historie en de identiteit van de stad en ze verbinden op allerlei manieren het heden met het verleden en de toekomst.”
Het artikel gaat verder onder de foto.
Het legendarische beeld is dat van Gertrudis van Nijvel. De legende beschrijft dat zij in 654 een bron sloeg bij de Schelde en daar een kerk stichtte. Ze is dan ook patrones van Bergen op Zoom en de kerk is naar haar vernoemd. “Ze staat links boven de ingang en kijkt in de richting van haar bron,” aldus de stichting.
‘Bergen zal blijven bestaan!’
De zeemeermin is natuurlijk het mythologische beeld. Volgens de mythe had de zeemeermin dorst. In Reimerswaal kreeg ze niets en in Steenbergen alleen vuil water. Arme vissers in Bergen hoorden haar smeken. Ze gaven haar een schelp die overliep van het zuiverste bronwater. Toen ze wegzwom bezwoer de zeemeermin: ‘Reimerswaal zal vergaan, Steenbergen half vergaan, Bergen zal blijven bestaan!’ En nu is ze terug. “Ze zit op een rots, aan de kant van de Zuivelstraat, kijkend naar het noordwesten,” vertelt de stichting. “Daar kan ze Steenbergen en het verdronken land van Reimerswaal zien liggen.”
Het kunstwerk van Jan metten Lippen is natuurlijk het historische beeld. Het is de bijnaam van de edelman Jan II van Glymes, die het bewind voerde over Bergen op Zoom. In zijn tijd kreeg de stad het Markiezenhof en de Gertrudiskerk. De internationale handel groeide. En hij stelde gildes in. “Zij organiseerden ommegangen, schuttersfeesten, toneelspelen en het vastenavondfeest,” beschrijft de stichting Vastenavend. Hierdoor maakte Jan metten Lippen van Bergen op Zoom de bedrijvige stad die ze nu nog is. “Jan staat rechtsboven aan de Marktzijde en kijkt uit naar het Markiezenhof.”
Na 75 jaar weer een Ezelskarreke
En wat is Bergen op Zoom zonder het symbolische beeld, de nar? “De nar staat symbool voor Vastenavend, dat zijn wortels heeft in middeleeuwse tradities en nog altijd het belangrijkste volksfeest op de Bergse kalender is,” aldus de stichting. De nar laat zien dat niets is wat het lijkt. Deze allemansvriend prikt door alle hoogmoed heen. Met een knipoog, natuurlijk. “Hij ziet alles van de zonnige kant: hij staat aan de zuidwand van de Peperbus en maakt een lange neus richting de Hoogstraat,” vertelt de stichting.
De beelden zijn zaterdagavond onthuld, tijdens de Nacht van de Eeuwige Leut. Vooraf is eerst nog het Ezelskarreke aangeboden aan Prins Wannes III. Het Ezelskarreke was de praalwagen waarmee de prins carnaval van 1948 werd binnengehaald in het Krabbegat. Het was de tegenhanger van de Gouden Koets. En nu, 75 jaar later, heeft de Stichting Vastenavend het Ezelskarreke opnieuw tot leven gewekt “met de huidige moderne technieken”. Op die manier wil de Stichting Vastenavend het verleden en het heden met elkaar in verband blijven brengen.
