West-Brabant moet snelle inhaalslag maken voor langdurige opvang asielzoekers

De gemeenten in West-Brabant moeten nog dit jaar genoeg plekken regelen voor langdurige opvang van asielzoekers. Anders gaat het rijk plekken aanwijzen voor deze langdurige asielzoekerscentra. Dat schrijft de gemeente Roosendaal aan de gemeenteraad. De zeven gemeenten in de regio Markiezaten zullen op zoek moeten naar ruimte voor 550 mensen. Er zijn al wel steeds genoeg plekken geregeld voor crisisopvang. Maar volgens Commissaris van de Koning Ina Adema komt de langdurige opvang in West-Brabant slecht van de grond.

De boodschap van de Commissaris van de Koning was vorige week helder. Het rijk werkt aan juridische regels om vanaf 1 januari gemeenten te verplichten langdurige asielopvang te regelen. Dus als de gemeenten de regie zelf in handen willen houden, zullen ze snel moeten zijn. De zeven gemeenten in de regio Markiezaten zijn daarom samen in overleg.

Brabant is goed met crisisopvang, slecht met lange termijn

Bergen op Zoom, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen en Woensdrecht willen onderling afspraken maken over de verdeling. Daarbij gaat het niet alleen om het regelen van langdurige opvang voor asielzoekers, maar ook om crisisopvang en om huisvesting van statushouders (dat zijn mensen met een verblijfsvergunning).

Adema beseft dat het voor gemeenten lastig is om ruimte voor langdurige opvang te vinden. Ze noemt het dan ook “een opvang- of huisvestingscrisis”. De Commissaris toont begrip voor Brabantse bestuurders. “Veel gemeenten deden, en doen nog steeds, ontzettend hun best om de huisvesting van vergunninghouders te versnellen. En we hebben in Noord-Brabant ook steeds voldoende crisisnoodopvangplekken georganiseerd,” schrijft ze aan de burgemeesters. “Ten aanzien van de opvang van Oekraïners leveren gemeenten echt een prestatie van formaat qua opvang en begeleiding. De druk die dit alles op de ambtelijke organisaties van de gemeenten legt is ontegenzeggelijk zwaar.”

Rijk sloot jarenlang asielzoekerscentra

Maar… er is ook een flinke maar. Want veel gemeenten in Brabant lopen achter als het gaat om langdurige opvang. Dat komt voor een groot deel door landelijk beleid. Het rijk heeft de afgelopen jaren veel asielzoekerscentra gesloten. Hierdoor waren er steeds minder opvangplekken voor langere termijn. En nu krijgen de gemeenten de opdracht dat soort plekken toch weer te gaan leveren. “Ik weet, net als u, dat er allerlei redenen zijn die maken dat zaken stroef (kunnen) lopen. Redenen die soms ook worden veroorzaakt door het Rijk of de provincie met bijvoorbeeld beperkingen in het ruimtelijke domein,” geeft Adema toe.

Toch roept ze gemeenten op snel zelf aan de slag te gaan. Ook al lijkt het moeilijk om opvangplekken te vinden. “De opvang van Oekraïners heeft echter aangetoond dat er in veel gemeenten wel degelijk voldoende vastgoed aanwezig is voor de opvang van vluchtelingen. En we hebben ook kunnen zien dat gemeenten zelf prima zicht hebben op waar er eventuele kansen en mogelijkheden liggen,” aldus Adema. “Een zelfde bestuurlijke wil en durf zou ook getoond moeten worden om langdurige asielzoekerscentra te realiseren. Zolang we hier niet in slagen blijft deze crisis immers voortbestaan.”

Langdurige opvang kan crisisopvang vervangen

Er worden in de regio Markiezaten nu 175 mensen opgevangen: 90 in de gemeente Moerdijk, in sporthal Lindonk in Zevenbergen, en 85 in Bergen op Zoom, in evenementenzaal De Stoelemat. Maar dat is tijdelijke opvang. Deze mensen moeten op 1 oktober verhuizen naar andere plekken. In totaal verandert er dus niets aan het aantal opvangplekken dat de gemeenten nog moeten vinden.

Commissaris van de Koning Adema beseft dat dit een enorme klus is, maar wijst ook op de voordelen. “Als we aan deze opgave voldoen stopt de noodzaak voor noodopvang en crisisnoodopvang.” Het hoeft dus uiteindelijk niet allebei: vaste, langdurige opvangplekken kunnen in de plaats komen van crisisopvang.

Het mogen ook kleine opvanglocaties zijn

Voor de regio Markiezaten gaat het om 550 plaatsen. Dat hoeft niet in één asielzoekerscentrum, maar kan worden verdeeld over kleinere gebouwen. Die gebouwen moeten dan wel geschikt zijn, of geschikt worden gemaakt, om te wonen. En daar zijn dus strengere eisen voor dan voor crisisopvang. De gemeente Roosendaal schrijft aan de gemeenteraad dat er druk gezocht wordt naar geschikte plekken door alle zeven Markiezaten-gemeenten.

Er moeten plekken gevonden worden voor verschillende typen nieuwkomers. Er zijn onder de asielzoekers nu natuurijk meer vluchtelingen uit Oekraïne en er zijn asielzoekers in crisisopvang, alleenreizende minderjarige asielzoekers en statushouders (met verblijfsvergunning).

Verantwoordelijk voor humane en duurzame opvang

De gemeente Roosendaal benadrukt dat het belangrijk is om zelf op zoek te gaan naar de juiste opvangplekken. “De inzet van de gemeenten in het district Markiezaten is om door samen te werken te voorkomen, dat het Rijk dwangmiddelen gaat inzetten om voldoende opvang te realiseren.” Roosendaal praat hierover ook al langer met het COA, het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers.

Het is nog niet duidelijk op welke manier het rijk gemeenten wil gaan dwingen vanaf 1 januari. De plannen worden nog gemaakt. De Commissaris van de Koning raadt de gemeentebesturen aan niet af te wachten. Want nu kunnen ze zelf nog zorgen voor goede spreiding op goede locaties. Het COA staat volgens Adema ook open voor kleinschalige opvang. “We zijn met elkaar verantwoordelijk voor een humane en duurzame opvang van asielzoekers in Noord-Brabant. Ik doe daarom nogmaals een dringend beroep op u om in uw college en gemeenteraad te bespreken wat u kunt bijdragen.”